کسب مدال نقره مسابقات قهرمانی کشور توسط شمشیربازی خراسانی
نخست نیوز – بی‌شک روابط فرهنگی میان ایرانیان و ترکان از اهمیت و گستردگی بسزایی برخوردار است و در این کتاب کوشش شده به شاخص‌ترین وجوه این روابط پرداخته شود.
در مقدمه اثر می‌خوانیم که تاریخنگاری فرهنگی و بررسی تاریخ اجتماعی یکی از مهم‌ترین مباحث و شاخه‌های علم تاریخ در عصر مدرن را شکل می‌دهد و یکی از گرایش‌های این تاریخنگاری، بررسی مناسبت‌های اجتماعی میان ملت‌های همسایه و دادوستدهای فرهنگی میان آنهاست. مبانی تئوریک این پژوهش بر اساس نظریۀ «تبادلات فرهنگی» شکل گرفته که بر اساس آن، دادوستد و وام‌گیری فرهنگی میان قوم‌های همسایه و نیز قوم‌های مهاجم و زیردستان بومی آنها، از اساسیترین پدیده‌های تمدن به شمار می‌رود. این نظریه بر مهاجرت پی‌درپی قوم‌ها و نشستن آنها بر جای یکدیگر و تأثیرپذیری تازه‌واردان از قوم‌های بومی، به‌ویژه در امور فرهنگی، دینی، هنری و ادبی تأکید بسیار دارد.
هرچند تاریخ سیاسی ایرانیان و ترکان از سوی محققان ایرانی و بیگانۀ بسیاری مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته، اما مسئلۀ روابط فرهنگی موجود میان ایرانیان و ترکان و تأثیرات اجتماعی‌ای که این دو بر یکدیگر داشته‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت موضوع برای دریافت و شناخت بهتر زندگی اجتماعی و فرهنگی ایرانیان در این بخش از تاریخ به این مسئله در این کتاب پرداخته شده است.
همسایگی قوم‌های ایرانی با ترکان باستان؛ تأثیرات دینی؛ آیین‌های خاکسپاری و سوگواری؛ اسطوره‌های بینادگری، فرهنگ پهلوانی و مفهوم شهریاری در نزد ترکان؛ مفهوم توران و روابط فرهنگی و اجتماعی ایرانیان و ترکان در سده‌های نخستین اسلامی نام شش فصل این کتابند.
در فصل اول کتاب به همسایگی قوم‌های ایرانی با ترکان باستان اشاره شده و همچنین جغرافیای اوراسیا بررسی شده است.
در دومین فصل تاثیرات دینی مورد مطالعه قرار گرفته و آمده است که: بی‌گمان دین از مهم‌ترین و اساسیترین نمودهای زیست انسانی و ارکان زندگی اجتماعی و فرهنگی مردمان است. در جامعۀ باستانی مذهب به مثابۀ ستون فقرات اجتماع، ژرف‌ترین و پردامنه‌ترین تأثیرها را بر ساختار اجتماعی، تنظیم مناسبات آن و رفتارهای اخلاقی، جهان‌بینی و نگرش به پدیدارهای عالم، فلسفۀ سیاسی و شکل و صورت و غایت سیاست‌ورزی و حکمرانی، آداب و مراسم آیینی و اساطیری داشته است.
بی‌تردید مراسم آیینی خاکسپاری به همراه آیین مذهبی قوم‌های گوناگون ایرانی به میان ترکان راه یافته است. در فصل سوم کوشیده شده ردپای تأثیرات دینی و آیینی بویژه آیین‌های خاکسپاری و سوگواری مورد بررسی قرار گرفته و ویژگی‌های مشترک آن نشان داده شود.
در چهارمین فصل سراغ قصه‌ها و اسطوره‌ها می‌رویم: قوم‌های گوناگون ایرانی و نیز ترکان روایت‌ها و قصه‌های بسیاری دربارۀ نیای نخستین و نیز زایش و بالندگی او در میان این قوم‌ها داشته‌اند. به نظر می‌رسد در بسیاری موارد اینگونه روایت‌های اسطوره‌ای آغازین به همراه اسطوره‌ها و آیین‌های دیگر در چارچوب نفوذ دین‌ها و باورها و نیز شیوه‌های زندگی قوم‌های ایران به میان ترکان باستان راه یافته باشد…
فصل پنجم کتاب اختصاص به بررسی مفهوم توران و هویت قومی و نژادی تورانیان دارد: تا پایان قرن نوزدهم تورانی‌ها و هویت آنها میان شرق‌شناسان موضوعی مناقشه‌انگیز بوده است. اما با شکوفایی عصر علمی، گسترش تحقیقات شرق‌شناسی و دست‌آوردهای نوینی که به یاری کاوش‌های گسترده و پرشمار باستان‌شناسی از یک‌سو و پیشرفت و دقیق‌تر شدن دانش‌های دیگر به دست آمد، اندک‌اندک پرتو بیشتری بر این بخش کم‌شناختۀ تاریخ مشرق‌زمین افتاد.
در فصل پایانی کتاب نخست با بهره‌گیری از کتاب‌های تاریخ‌نگاران سده‌های نخستین به وضعیت قومی و جغرافیایی جمعیتی و فرهنگی منطقۀ آسیای مرکزی ایرانی پرداخته شده و سپس مطالبی خواندنی دربارۀ پیامدهای ورود ترکان به جهان ایرانی و مناسبات میان ایرانیان و ترکان در دستگاه حکومتی پس از سامانیان ارائه شده است: در عهد باستان ساکنان استپ‌های آسیای مرکزی و داخلی را قوم‌های ایرانی سکایی ـ سرمتی و ماساژت‌ها شکل می‌دادند؛ اما از واپسین دهه‌های عهد ساسانی، با از راه رسیدن ترکان، تغییراتی در بافت قومی استپ روی داد و اندک‌اندک قوم‌های ترک جایگزین تیره‌های ایرانی کوچنده شدند…
کتاب «روابط فرهنگی ایرانیان و ترکان» نوشته «دکتر کامروز خسروی جاوید» را در ۳۲۰ صفحه و با قیمت ۱۵۰۰۰۰۰ریال انتشارات هزار کرمان رهسپار بازار کتاب کرده است.
جواد لگزیان
دیدگاهتان را بنویسید