حجاب فاطمی، عفت درونی

نخست نیوز: دکتر علی پاکباز خسرو شاهی_ گزاره‌هایی که برای دانستن آن نیازی به تحقیق و مطالعه گسترده نیست.‌ یکی از این خاطره‌ها ماجرای رو گرفتن حضرت زهرا از یک مرد کور است. ماجرایی که زیاد نقل می‌شود اما شاید عمق آن چندان کاویده نشده باشد. از کنار این ماجرا ساده می‌گذریم، اما شاید در پستوی ذهن، این سوال برایمان باقی بماند که به‌راستی چرا حضرت زهرا باید از یک مرد کور رو می‌گرفت؟ این درست که آن حضرت نمونه‌ کامل مفهوم حیا بود اما وقتی نامحرمی او را نبیند، گویی مساله منتفی است؛ انگار که اصلا نامحرمی وجود نداشته باشد. در این ماجرا گفته می‌شود پیامبر از دختر گرامی خود پرسید چرا باوجود نابینایی این مرد از او روگرفتی؟ حضرت زهرا پاسخ می‌دهند او مرا نمی‌بیند، من که او را می‌بینم!

چرا این مساله برای ما عجیب است؟ شاید چون ما از احکام اسلامی بیشتر به دنبال مصالح و کارکردهای اجتماعی هستیم. اگر تنها کارکرد اجتماعی حجاب را در نظر بگیریم حضرت زهرا نباید از کور رو می‌گرفت، چون ظاهرا هیچ مفسده اجتماعی در این صحنه وجود ندارد. اما مساله حجاب فقط یک امر اجتماعی نیست بلکه امری فردی است. نیرویی از درون از فرد میل به ستر دارد همان‌گونه از درون فرد است که افراد میل به کشف ستر و حجاب و برهنگی پیدا می‌کنند. این میل به این معنا درونی است که الزاما وابسته به واکنش بیرونی از شخص سر نمی‌زند. بلکه او از ستر یا عدم ستر خود شخصا لذت می‌برد.

حضرت زهرا وقتی از کور رو گرفتند، فرمودند او مرا نمی‌بیند؛ اینجا جنبه اجتماعی رفتار ایشان منتفی شد. سپس در ادامه فرمودند اما من او را می‌بینم؛ اینجا جنبه فردی رفتار خودش را نشان داد. دیدن یک مرد نامحرم برای زنی که سرشار از حیا و میل به ستر و عفاف است، محرکی درونی برای‌ حجاب کردن ایجاد می‌کند.

یکی از دلایل پیچیدگی‌ موضوع حجاب فردی بودن آن است. امر فردی نیاز به کار عمیق تربیتی و فرهنگی دارد و صرفا با ملاحظات اجتماعی حل نمی‌شود. قرآن خطاب به فردی‌ که از مرد کور روترش کرد، غیرمنطقی بودن غرور را یادآوری کرد. این یعنی کار فردی و فرهنگی. یعنی غرور بد است، زشت، غیرعقلانی و غیرمنطقی است. چه تو با این غرور دل کسی را بشکنی و چه نشکنی. بی‌حیایی و میل به برهنگی و تن‌نمایی هم یک رذیله درونی است نه صرفا یک ظلم بیرونی. میل به تن‌نمایی از نقص شخصیت برمی‌خیزد. این آگاهی برای بسیاری از افراد بیدارکننده است. مهم‌تر از این توجه به تربیت است. شخصیت فرد از کودکی باید باحیا باشد چراکه این قوه او را از محرک‌های بیرونی بی‌نیاز می‌سازد.