چرا ساخت مسکن دیگر مثل گذشته صرفه اقتصادی ندارد؟

برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید از لایه کلان به ماجرا نگاه کنیم. جهش‌های پیاپی در قیمت زمین، عملا نیمی از سرمایه ساخت را می‌بلعد. در کنار آن، نوسانات شدید نرخ ارز، تورم عمومی کالاها و افزایش چشمگیر دستمزد نیروی کار، همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا هزینه‌های سربار پروژه را بالا ببرند؛ اما این تمام ماجرا نیست.

گرانی مصالح؛ ضربه نهایی به بودجه ساخت

پس از عبور از هزینه‌های زمین و مجوزها، سازنده با لایه اصلی و سنگین هزینه‌ها روبه‌رو می‌شود؛ مصالح ساختمانی. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از رشد هزینه تمام‌شده مسکن، ناشی از افزایش قیمت متریال پایه‌ای است که پایه ساختمان را تشکیل می‌دهند.
در میان تمام مصالح، مقاطع فولادی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. هیچ ساختمانی بدون اسکلت مستحکم، سقف‌های عرشه فولادی و زیرسازی‌های نما تکمیل نمی‌شود. مشکل اینجاست که قیمت محصولاتی نظیر تیرآهن، انواع ورق‌های گالوانیزه رنگی و پروفیل‌های صنعتی، دیگر تابع قیمت‌گذاری داخلی نیستند؛ بلکه مستقیما با نوسانات بازار جهانی فولاد و تغییرات لحظه‌ای نرخ دلار بالا و پایین می‌شوند. این وابستگی باعث شده تا در سال‌های اخیر، شاهد رشد جهشی قیمت در این بخش باشیم که مستقیما هزینه هر مترمربع بنا را سنگین‌تر کرده است.

مدیریت هزینه با رصد دقیق بازار

در چنین شرایطی که قیمت‌ها ثبات ندارند، اشتباه در زمان خرید یا انتخاب منبع نامناسب، می‌تواند آخرین رمق‌های سوددهی پروژه را از بین ببرد. به همین دلیل است که امروز انبوه‌سازان و سازندگان حرفه‌ای، استراتژی خرید خود را تغییر داده‌اند. آن‌ها دیگر بدون تحلیل روزانه اقدام به خرید نمی‌کنند.
مدیریت صحیح بودجه در بخش اسکلت و نما، نیازمند دسترسی به داده‌های لحظه‌ای است. برای مثال، در مرحله شاسی‌کشی نما و وال‌پست‌ها که حجم زیادی پروفیل مصرف می‌شود، استعلام قیمت نبشی باکیفیت از مراجع معتبر و خرید در زمانی که بازار در اصلاح قیمت قرار دارد، می‌تواند میلیون‌ها تومان در هزینه‌های نهایی صرفه‌جویی ایجاد کند. این دقت نظر در خرید، مرز بین پروژه‌ای اقتصادی و پروژه‌ای زیان‌ده است.

آیا ساخت‌وساز هنوز توجیه دارد؟

در نهایت باید گفت که غیرمقرون‌به‌صرفه شدن مسکن، نتیجه یک عامل واحد نیست؛ بلکه زنجیره‌ای از هزینه‌های در حال رشد است که در این میان، نقش مصالح؛ به‌ویژه فولاد بسیار پررنگ و تعیین‌کننده است.
ساخت‌وساز هنوز هم می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد؛ اما نه با روش‌های سنتی گذشته. امروز تنها کسانی در این بازار موفق می‌مانند که بتوانند نوسانات قیمت مصالح کلیدی را تحلیل کنند و پیش از شروع پروژه، برآورد واقعی و دقیقی از هزینه‌های اسکلت و آهن‌آلات داشته باشند. بدون این تحلیل، ورود به عرصه ساخت‌وساز ریسک بزرگی خواهد بود.