آخرین جدول رتبه بندی دانشگاه ها،

رتبه علمی دانشگاه های ایران در حال سقوط است

به گزارش نخست نیوز، دبیر گروه دانشگاه‌ گفت: نسخه جدید رتبه‌بندی شانگهای هفته گذشته منتشر شد. رتبه‌بندی که نخستین‌بار سال 2003 میلادی توسط دانشگاه جیائو تونگ شانگهای اعلام شد و از سال 2009 هم تحت‌نظر موسسه مشاوره رتبه‌بندی شانگهای انجام می‌شود. شانگهای که امروزه یکی از مهم‌ترین و معتبرترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی جهان شناخته می‌شود، در آخرین نسخه خود سراغ دوهزار و 500 دانشگاه و مرکز آموزش عالی رفته و از بین آنها هزار دانشگاه برتر جهان را معرفی کرده است. در این رده‌‌بندی و ۳۲ دانشگاه برای اولین‌بار در جمع هزار دانشگاه برتر و پنج‌دانشگاه موفق به کسب رتبه‌ای کمتر از 500 شدند.

شش دانشگاه هم به جمع 100 دانشگاه برتر دنیا راه‌ یافتند که به‌جز دانشگاه ایالتی اوهایو- کلمبوس از ایالات‌متحده در رتبه ۸۲، دانشگاه‌های چینی ووهان، شیان جیائوتنگ و سیچوان به ترتیب در جایگاه‌های 89، 95 و 98 و دانشگاه هلسینکی از فنلاند با رتبه ۹۹، حضور دانشگاه ملک سعود قدیمی‌ترین دانشگاه عربستان‌سعودی در رتبه 90 حائز اهمیت و قابل‌توجه است.

شانگهای چگونه رتبه‌بندی می‌کند؟

پیش از ورود به جزئیات امسال شانگهای شاخص‌های شش‌گانه آن را مرور می‌کنیم که در چهار دسته کیفیت آموزش ، کیفیت اعضای هیات‌علمی، برون‌داد پژوهشی و سرانه جای می‌گیرد. آن‌گونه که در صفحه روش‌شناسی این رتبه‌بندی توضیح داده شده دانشگاه‌هایی مورد ارزیابی و رتبه‌بندی شانگهای قرار می‌گیرند که دارای برندگان جایزه نوبل ، برندگان مدال فیلدز، محققان پراستناد یا مقالات منتشرشده در نشریات نیچر و ساینس باشند. علاوه‌بر این، دانشگاه‌هایی را که تعداد قابل‌قبولی از مقالات نمایه‌شده در نمایه استنادی توسعه‌یافته علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی داشته باشند نیز شامل می‌شوند. در جدول شاخص‌ها که مجموعا هر دانشگاه 100 امتیاز می‌تواند کسب کند، کیفیت آموزش با وزنی معادل 10 درصد، براساس شاخص فارغ‌التحصیلان برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در معیار «کیفیت اعضای هیات‌علمی» هم اعضای هیات‌علمی برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز و پژوهشگران پراستناد هریک با وزنی معادل 20 درصد از کل محاسبه می‌شوند. «برون‌داد پژوهشی» معیار دیگری است که با استفاده از مقالات منتشرشده در مجلات ساینس و نیچر و مقالات نمایه‌شده در نمایه استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی هرکدام با وزن 20 درصدی بررسی می‌شوند. آخرین شاخص هم بررسی سرانه عملکرد عملی است که با وزن 10 درصدی، 100 امتیاز جدول را تکمیل می‌کند. منبع اصلی گردآوری اطلاعات پژوهشی دانشگاه‌ها پایگاه استنادی WOS است و سایر اطلاعات هم از وب‌سایت‌های جوایز نوبل، مدال فیلدز، پایگاه‌های اطلاعاتی و اطلاعات آماری دولتی استخراج می‌شوند.

شانگهای 2024: هاروارد کماکان در صدر

در جدیدترین رتبه‌بندی هزار دانشگاه برتر جهان هاروارد هنوز هم اول دنیاست و 22 سال است جایگاه خود را حفظ کرده. در بین 10 دانشگاه نخست- جز کمبریج و آکسفورد- بقیه آمریکایی هستند. استنفورد و MIT مانند سال گذشته دوم و سوم هستند. کمبریج روی پله بعدی قرار دارد، دانشگاه برکلی کالیفرنیا هم پنجم است. بعد از آن هم آکسفورد، پرینستون، موسسه فناوری کالیفرنیا (کلتک)، کلمبیا و شیکاگو به ترتیب در رتبه‌های پنجم تا دهم قرار گرفته‌اند با این توضیح که کلتک و کلمبیا به‌طور مشترک در پله هشتم ایستاده‌اند. در بین دانشگاه‌های قاره اروپا و پس از دو دانشگاه تک‌رقمی انگلیسی، دانشگاه پاریس- ساکلی سه‌رتبه ارتقا یافته و در رتبه 12 رده‌بندی قرار گرفته است. کالج لندن سومین دانشگاه انگلیسی برتر از نگاه شانگهای در رده 16 قرار گرفته و پس از آن ETH زوریخ سوئیس در جایگاه ۲۱ قرار دارد. در میان دانشگاه‌های آسیایی، نخستین دانشگاه شینهوا از چین است که مثل سال گذشته در رتبه ۲۲ ایستاده، بعد از آن دانشگاه پکن با چهار پله رشد خود را به رده 24 رساند. دانشگاه توکیو در رتبه 27 هم سومین دانشگاه برتر آسیایی این لیست است. در میان 10 دانشگاه برتر آسیایی این رده‌بندی، دانشگاه ملی سنگاپور و دانشگاه هنگ‌کنگ در رتبه‌های 68 و 69 جهان و نهم و دهم آسیا ایستادند. بهترین دانشگاه قاره اقیانوسیه هم کماکان و برای چهاردهمین سال متوالی در اختیار دانشگاه ملبورن است که رتبه ۳۷ را دارد.

تعداد ایرانی‌ها آب رفت

حضور دانشگاه‌های ایران در این نظام رتبه‌بندی اولین بار با یک دانشگاه در سال 2009 رقم خورد. تعداد دانشگاه‌های ایرانی در چندسال اخیر روند نزولی داشته است. از سال 2021 که 11 دانشگاه از ایران، هشت دانشگاه از ترکیه و 6 دانشگاه از عربستان در رده‌بندی شانگهای حضور داشتند ما روند نزولی تا 2024 طی کردیم و امسال پایین‌تر از عربستان با 12 دانشگاه و ترکیه با 10 دانشگاه در بین کشورهای اسلامی از این حیث سومین کشور با 9 دانشگاه هستیم و پس از ما، مصر با هشت دانشگاه قرار دارد. به‌جز برترین دانشگاه سعودی‌ها که الان در لیگ 100 دانشگاه نخست حضور دارند فقط دانشگاه قاهره، بهترین دانشگاه مصر بالاتر از دانشگاه‌های ایرانی در رده 400-301 دنیا ایستاده است.

منبع رکنا