در اینکه "ایرانیان باستان" چرا در آخرین شب پاییز به عنوان درازترین شب سال، در کنار هم جمع می‌شدند تا با "روشن‌کردنِ آتش و روشنایی‌بخشیدن به خانه‌ها"، "خوردنِ میوه‌های تازه و خشک"، "صرف خوراکی‌های گرم" و "قصه‌گویی" این شب را بی‌‌غم و آزار به صبح برساندند، و از این شب به عنوان "یلدا" یاد می‌کردند؛ آورده شده که ریشه این مناسک به باورهای نجومی و اسطوره‌های اقوام ایرانی بازمی‌گردد. ایرانیان باستان با دقّت تغییرات طبیعت را ثبت کرده و معتقد بودند طولانی‌ترین شب سال نقطه‌ای تعیین‌کننده در چرخه نور و تاریکی است.

شب چله از دیرباز به‌عنوان شب صله‌رحم، محبت‌ها و حرمت گذاشتن به بزرگترها مطرح بوده است، شب‌نشینی در خانه پدربزرگ‌ها به‌دلیل احترام و حرمتی که ایرانی‌ها برای پدران و مادران قائلند، انجام می‌شود.