ماجرای مسدود شدن جاده اسلام قلعه به هرات چیست؟

جاده صادرات به افغانستان را شخم زدند

به گزارش نخست نیوز، از هفته گذشته و در پی اعتراضاتی در خاک افغانستان توسط کامیون داران حادثه دیده افغانستانی در اسلام قلعه، طبق اعلام سخنگوی گمرک کشور از امروز به دلیل مسدود شدن محور مواصلاتی گمرک اسلام قلعه به هرات، تجار باید از ارسال محموله به این مرز خودداری کنند. سرکنسول جمهوری اسلامی ایران نیز در این باره با تایید خبر اعتراضات در کشور افغانستان از معطلی ۴ هزار کامیون در اسلام قلعه خبر داد.

براساس اظهارات  رانندگان  کامیون های ترانزیتی ، تعدادی از راننده های معترض افغانستانی جاده ترانزیت اسلام قلعه به هرات را مسدود کردند ودر پی این اتفاق ترانزیت کالا از مرز دوغارون به افغانستان با چالش مواجه شده است.

مدیرکل گمرک دوغارون در این باره با بیان این که این مرز هم اکنون مسدود است، افزود: طی نامه رسمی به کلیه گمرکات اجرایی کشور اعلام شده  تا اطلاع ثانوی از بارگیری کالا به سمت دوغارون خودداری کنند.

اعتراض برای دریافت خسارت

محمد صدیقی فر، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در هرات با ارائه توضیحاتی در این باره بیان کرد: بعد از حادثه آتش سوزی در گمرک اسلام قلعه که تعداد زیادی از کامیون داران افغانستانی در این حادثه آسیب اقتصادی دیدند و پس از ارائه گزارش علل به وجود آمدن این حادثه، کامیون داران برای تامین خسارت خود اقدام کردند اما با اعلام دولت افغانستان این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتری برای روشن شدن ابعاد حادثه است و پس از آن درباره چگونگی پرداخت خسارت به کامیون داران اقدام می کنند. وی افزود: چون بیشتر این افراد از اقشار ضعیف مناطق اسلام قلعه و قدوس آباد هستند و زندگی آن ها دچار مشکل جدی شده است ، وقتی دیدند توجه کافی در این زمینه نشده ، از اوایل هفته گذشته با اعتصابی خودجوش جاده ترانزیتی را بستند  واجازه ندادند ترددی در این مسیر انجام شود.

صحبت های بی نتیجه وزیر تجارت افغانستان

صدیقی فر تاکید کرد: آقای فیض احمد حوریانی، وزیر تجارت و صنعت افغانستان با حضور در منطقه مذاکراتی را با اعتصاب کنندگان انجام داد و با گفت و گویی که با خود من داشت، تاکید کرد با صحبت هایی که با این متحصنان انجام می دهند، آن ها را راضی خواهند کرد که جاده را بازگشایی کنند. وی ادامه داد: تغییراتی در بخش مسافری صورت گرفته و  ما امیدوار بودیم حضور ایشان نتیجه بخش باشد اما ظاهرا این گونه نبوده و این افراد اعلام می کنند تا زمانی که خواسته های شان محقق نشود و دولت افغانستان تکلیف آن ها را در پرداخت خسارت مشخص نکند، اجازه تردد به کامیون ها را نمی دهند .

معطلی ۴ هزار کامیون در گمرک اسلام قلعه

سرکنسول ایران در هرات همچنین توضیح داد: برآورد ما این است که حجم عظیمی حدود چهار هزار کامیون در گمرک اسلام قلعه معطل هستند، البته مرز جمهوری اسلامی ایران باز است و مشکلی برای ورود به افغانستان وجود ندارد اما با توجه به تعداد بالای کامیون ها در گمرک اسلام قلعه و نداشتن اجازه تردد به سمت هرات، این باز بودن مرز مشکلی را حل نمی کند و عملا تردد غیر فعال است. وی در پاسخ به این سوال که آمار حضور کامیون های ایرانی در گمرک اسلام قلعه هم اکنون چه تعداد است تاکید کرد: آمار دقیقی از تعداد کامیون های ایرانی در مرز ندارم اما به طور معمول درصد پایینی از این کامیون ها در آن سوی مرز متعلق به
کامیون‌های ایرانی است و کالاهای موجود نیز بیشتر خریدهای تجار افغانستانی است و  متعلق به آن هاست و بر اساس تجربه، حجم کمی از این کالاها مربوط به تجار ایرانی است، همان طور که مشاهده کردید در حادثه گمرک نیز سهم کامیون های ایرانی به نسبت افغانی بسیار کمتر بود.

شخم زدن جاده حرکتی نمادین بود و خسارتی نداشت

نماینده جمهوری اسلامی ایران در هرات همچنین تاکید کرد: ویدیویی که از شخم زدن جاده منتشر شده، یک حرکت نمادین برای اعتراض و رساندن صدای معترضان به گوش دولتمردان افغانستان بوده و حرکتی نبوده که خسارت جدی به زیرساخت های حمل و نقل و جاده ای این مسیر برای تردد وارد کرده باشد.

وی تصریح کرد: این اعتراضات یقینا نمی تواند طولانی مدت باشد چون این منع تردد و نرسیدن کالا به هرات اولین تاثیراتش را در خود شهر هرات گذاشته و تا همین حالا طبق اخبار ،مسدود شدن جاده باعث افزایش قیمت حدود ۲۰ درصدی در اقلام خوراکی شده است. تدبیری در این زمینه به زودی اندیشیده خواهد شد اما به طور کلی به نظر می رسد معترضان در خواسته خودشان جدی هستند چون خسارت جدی دیده اند و به نظر می رسد تا رسیدن به نتیجه، مطالبه گری خودشان را ادامه می دهند . این موضوع بستگی به دولت افغانستان دارد که چطور با این موضوع برخورد کنند و پرداخت خسارت را به چه صورت انجام دهند و نوع مدیریت دولت افغانستان تعیین کننده سرنوشت این مسئله است که این بحران به اتمام برسد یا ادامه دار باشد.

نگرانی از بابت ناامنی و بی ثباتی وجود ندارد

محمد صدیقی فر با اشاره به نگرانی هایی از سوی ایران گفت: با توجه به این که گمرک اسلام قلعه‌، شاهراه هرات و یکی از راه‌های اصلی ترانزیت کالا بین دو کشور است، نگرانی‌هایی از سوی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه وجود دارد و یقینا تاثیراتی را بر تجارت دو کشور خواهد گذاشت اما این که بی ثباتی یا نا‌امنی در آن سوی مرز وجود داشته باشد، منتفی است با این حال یقینا در تجارت تجار دو کشور وقفه ای ایجاد می شود.

وی افزود: ما نگرانی از بابت بحث ناامنی و بی ثباتی نداریم اما با توجه به تجمع کامیون داران در گمرک اسلام قلعه امکان معطلی در کشور افغانستان وجود دارد که توصیه می کنیم فعلا به گمرک وارد نشوند یا پیش از حرکت به سمت دوغارون از منابع محلی یا نمایندگی وزارت امور خارجه در مشهد کسب اطلاع کنند و اگر اطلاع دقیقی از وضعیت ثبات این مرز به دست نیاوردند، حتما احتیاط های لازم در ورود به گمرک را داشته باشند.

سید روح ا… لطیفی، سخنگوی گمرک کشور نیزتوضیح داد: برای جلوگیری از ازدحام، توقف‌های طولانی و حوادث غیر مترقبه، بر اساس بند ۲ صورت جلسه کمیته هماهنگی مرز دوغارون‌، تا اطلاع ثانوی از همه گمرکات اجرایی و صاحبان کالا درخواست می‌شود از ارسال محموله‌های تجاری به گمرک دوغارون خراسان رضوی خودداری کنند.

رییس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی اعلام کرد: اعتراض کامیون‌داران حادثه‌دیده افغانستانی و توقف کامیونها در گمرک اسلام‌قلعه، منجر به بروز مشکل برای صدور کالا از مرز دوغارون و کندی روند صادرات از این گذرگاه شده است.

پیامدهای منفی زیادی به همراه دارد

محمدحسین روشنک با بیان اینکه اکنون چندین کامیون صادراتی و ترانزیتی در مرز متوقف مانده و صادرات کالا از دوغارون روان نیست، اظهار داشت: ادامه این وضعیت می تواند پیامدهای منفی زیادی برای بخش تجارت و فعالان حوزه بازرگانی داشته باشد.

وی گفت: توقف بیش از حد کامیون‌داران در مرز باعث می شود که آنان از فعالیت در این مرز خودداری کرده و متاثر از این شرایط یا بار خود را به سمت مرز دوغارون نمی برند و یا اگر مسوولیت حمل بار صادراتی را برعهده گرفتند، چندین برابر از صادرکنندگان کرایه حمل مطالبه کنند.

وی اظهار داشت: مشکل فقط خسارت وارده ناشی از توقف صادرات در مرز دوغارون نیست، بلکه مشکل اصلی در این است که دیگر نه بازرگانی تمایل پیدا می کند از مسیر دوغارون صادرات کالا انجام دهد و نه کامیون‌داران رغبتی به حمل کالای صادراتی از مرز دوغارون داشته باشند.

رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: از سوی دیگر کاهش صادرات کالا از مرز دوغارون باعث کمبود کالا در افغانستان شده و قیمت تمام شده کالا را در بازارهای هدف صادراتی افزایش می دهد.

روشنک تاکید کرد: باید وزارت راه و شهرسازی و گمرک ایران در رایزنی با دولت افغانستان، مشکل به وجود آمده در گمرک اسلام قلعه را مدیریت و حل کنند و تدبیری بیندیشند که دیگر شاهد بروز حوادثی از این دست در مرز ایران و افغانستان نباشیم.

وی به وضعیت صادرات ریلی کالا از این مرز اشاره و بیان کرد: راه آهن خواف – هرات نیز هنوز افتتاح نشده است و نمی توان از این طریق هم بار صادراتی به هرات ارسال کرد، در حالی که اگر راه آهن خواف – هرات به خوبی فعالیت داشت می توانست جایگزین مناسبی برای دوغارون باشد.

رییس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی اضافه کرد: خراسان رضوی بیش از ۱۵ سال است که مشکل تامین واگن صادراتی دارد و در صورت تامین واگن صادراتی مورد نیاز توسط وزارت راه و شهرسازی، حتی می توان سرانه صادرات از خراسان رضوی را تا ۵۰۰ دلار (درآمد سرانه هر فرد از استان از صادرات کل سال)  رساند.