جلیلی در آخرین مناظره دور دوم انتخابات چه گفت؟
نخست نیوز : •توصیه‌ای که من امروز میخواهم عرض بکنم، توجّه به دو آسیب است: یک آسیب، آسیب غرور است؛ یک آسیب، آسیب انفعال است. اینها دو آسیب است که شماها خیلی باید مراقب باشید این دو آسیب را. مقام معظم رهبری 23/1/1401
رهبر معظم انقلاب طی سالیان اخیر نسبت به دو خطر عمده هشدار و انذار فرمودند که یکی عبارت است از انفعال و دیگری انحراف. با توجه به شواهد و آن‌چه که در جامعه می‌بینیم، میتوان ادعا کرد خطر انفعال و بی‌تفاوتی بیشتر از خطر انحراف است.بی‌تفاوتی می‌تواند هر مکتبی را و هر مجموعه‌ای را به انحطاط بکشاند.
• با توجه به اهمیت و جایگاه مشارکت سیاسی به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه سیاسی، گرایش انفعالی به سیاست عاملی تضعیف‌کننده و چه‌بسا تهدید یا آسیبی برای آن در نظر گرفته میشود.
مفهوم انفعال
انفعال نقطه‌ی مقابل مغرور شدن است که آن هم بیماری است، آن هم آسیب است، آن هم بیچاره‌کننده است. انفعال یعنی چه؟ یعنی روحیه‌ی ضعیف، خود را ناتوان پنداشتن، ناتوان‌پنداری خود، احساس کنند که دیگر [نمیتوانند]. احساس بن‌بست در امور، احساس عدم امکان فرج، انفعال است. یأس از رحمت الهی یکی از آثار این [انفعال] است که یکی از گناهان کبیره است. (لَا تَیاَسوا مِن رَوحِ الله؛) از گناهانی که ذکر میکنند جزو گناه‌های کبیره است، یأس از رحمت الهی است. این ناشی از انفعال است که انسان احساس بن‌بست کند و بگوید دیگر هیچ کار نمیشود کرد؛ این سمّ خطرناکی است. برای مدیر یک مجموعه، برای مسئول یک مجموعه واقعاً سم است که احساس بن‌بست کند. و دشمنان هم خیلی روی این سعی میکنند و القاء میکنند این معنا را؛ به همه‌ی ماها، [به شکلها و] جورهای مختلف؛ با ملاقات، با گفتگو، با شعار، با مصاحبه، با خبر، با بعضی از فعّالیّتهای عملیّاتی سعی میکنند در طرف مقابل خودشان ــ حالا هر کسی که هست ــ ایجاد یأس و انفعال و بن‌بست و مانند اینها بکنند. این هم این [آسیب] است. مقام معظم رهبری 23/1/1401
کلمهٔ منفعل بسته به موضوع بحث و جمله‌ای که در آن به کار رفته، معانی متفاوتی دارد. مثلاً:
منفعل به معنای نداشتن ارادهٔ مستقل و ابتکار عمل
این معنای منفعل را بیشتر در سیاست و کسب و کار می‌خوانیم و می‌شنویم. وقتی می‌گویند یک کشور در رفتارهای خود منفعلانه عمل کرده است، یعنی به جای اینکه خود پیشگام باشد و با ابتکار عمل، شرایط را در اختیار بگیرد، منتظر می‌ماند تا ببیند دیگران چه میکنند و سپس پاسخ مناسب را انتخاب میکند (شبیه مهرهٔ سیاه شطرنج).
منفعل به معنای اقدام نکردن
در ادبیات سیاسی و اجتماعی، منفعل بودن گاهی به معنای اقدام نکردن است. مثلا می‌شنویم که فعالان اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی از مردم می‌خواهند در برابر یک رویداد یا روند مشخص، منفعل نباشند و طبیعتاً منظورشان این است که «دست به اقدام بزنند.»
در این حالت، متضاد منفعل بودن را میتوان فعال بودن دانست. بنابراین میتوان گفت در فضای اجتماعی، فرد منفعل کسی است که کنشگری را انتخاب نکرده است.
امام خمینی ضد انفعال
امام در مواجهه‌ی با دشمنی‌ها و دشمنان برخورد شجاعانه و فعال داشت، برخورد از روی ضعف و انفعال نداشت؛ امام هرگز منفعل نشد. نه احساس ضعف کرد و نه از خود ضعف نشان داد، قدرتمندانه در مقابل دشمنان و به صورت فعال ایستاد.
امام خمینی(ره) مرجعی عالم به زمان خویش بود که نه تنها با بدعت ها و انفعال فکری و استخفاف در برابر شگفتی های عصر علم و تکنولوژی، بلکه پیش ازآن با تحجر و مقدس مآبی در ستیز بود.
امام خامنه ای ضد انفعال
• خطر بزرگی که انقلابها، اصالت ملتها و صاحبان بزرگ فکر و اندیشه را تهدید میکند، خطر انفعال در مسائل عقیدتی است ولی امام در مقابل این خطر، همانند کوهی استوار با قاطعیت ایستاد و به فشارهای تصمیم گیرندگان جهانی در داخل دولتهای استکباری وقعی ننهاد. ۱۳۷۶/۰۳/۱۴
• از جمله دو آسیب بزرگ متوجّه محیط‌های جوان بوده که این دو آسیب یکی انفعال است، یکی انحراف است. انفعال یعنی احساس دست‌بسته بودن، بی‌فایده بودن، ناامیدی در مقابل حوادث سخت،۱۳۹۹/۰۲/۲۸
• در مقابل فرهنگ مهاجم، بدترین کار، انفعال است؛ زشت‌ترین کار، انفعال است؛ خسارت‌بارترین کار، انفعال است. فرهنگ مهاجم نباید ما را منفعل بکند؛ حداکثر این است که بگوییم خیلی خب، ما در مقابل این نمیتوانیم یک حرکتی انجام بدهیم، اما منفعل هم نمیشویم. منفعل شدن و پذیرفتن تهاجم دشمن، خطایی است که بایستی از آن پرهیز کرد. ۱۳۹۲/۰۹/۱۹
• رهبر انقلاب اسلامی شجاعت در فهم در کنار شجاعت در عمل را یکی دیگر از نیازهای کنونی جامعه و به‌ویژه خواص برشمردند و تأکید کردند: ترس از مال و جان و آبرو، ترس از جوّ و فضا، و انفعال در مقابل مخالفان نظام موجب اختلال در فهم صحیح انسان از موضوعات میشود. بنابراین در بیان موضع حق و صحیح نباید ملاحظه‌ی تهمت‌ها و مسائل دیگر را کرد. ۱۳۸۸/۰۷/۰۲
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خاطرنشان کردند: علت اصلی فتوحات بزرگ علمی، سیاسی و اجتماعی امام بزرگوار رحمهالله‌علیه و جذب دل‌های مردم به سوی امام، شجاعت کم‌نظیر ایشان بود.
ایشان با اشاره به تلاش اهل فتنه در دوران‌های مختلف برای القای ترس و انفعال از آنها در میان مردم و به‌ویژه خواص افزودند: نخبگان و خواص باید در فتنه، با‌بصیرت به روشنگری جامعه بپردازند و بسیار مراقب باشند، زیرا برخی اوقات سکوت و کنار‌کشیدن آنان، کمک به فتنه است۸۸. ۱۳/۰۷/۰۲
از مجموع سخنان مقام معظم رهبری در رابطه با انفعال میتوان دریافت که معظم له معتقدند:
• دربرابرکسانیکه مطالبات خودشان را بعنوان مطالبات مردم جامیزنندنباید دچارانفعال شد
• انفعال دربرابر مخالفین نظام موجب اختلال درفهم صحیح انسان از موضوعات میشود
• سکوت در برابر فتنه ها انفعال است
• انفعال در برابر تهاجم فرهنگی دشمن ومسموم شدن فضای فرهنگی و سیاسی کشورغلط است
• عدم مقاومت ملتهادربرابر تجاوزات دشمنان انفعال و بی کفایتی است
• عقب نشینی در برابر تهدیدات دشمن زبونی و انفعال است
• افراد موثر کشور نباید دربرابرچالشها و حوادث ؛ عکس العملی ومایوسانه وسهل اندیشانه و سهل انگارانه وبدون شناخت واقعیتها و بدون رعایت ضوابط شرعی وهمدیگر را مقصر دانستن از دشمن غفلت کردن وناله و تکرار کردن حادثه ( منفعلانه ) برخورد کنند.
• لیبرال دموکراسی غرب در برابر مردم سالاری دینی ایران منفعل شده
ویژگی¬های افراد منفعل:
• از حقوق فردی خود آگاه نبوده و در صورت آگاهی به حقوقشان بی¬توجه¬اند.
• احساسات، افکار و عقاید خود را بیان نمی¬کنند و اگر بخواهند بیان کنند آن¬قدر مؤدبانه و در لفافه مطرح می¬کنند که جدی تلقی نمی¬شود.
• ناتوان در ابراز وجود. احساس درماندگی و ناتوانی می¬کنند.
• در برقراری ارتباطاتشان غیر صادقانه و غیرصریح هستند(غیرمستقیم و مبهم).
• به دیگران اجازه می¬دهند به حریم خصوصی آنان تجاوز نمایند و برای آنها تصمیم بگیرند.
• به‌ظاهر، افراد متواضع، صبور، ازخودگذشته و مهربان قلمداد می¬شوند، اما در باطن از اینکه توسط دیگران مورد سوءاستفاده قرار می¬گیرند و حقوقشان پایمال می¬شود، ناراحت هستند.
• قادر به پذیرش مسئولیت نیستند.
• برای خود احترام قائل نمی¬شوند و مدام خود را تحقیر و ملامت می¬کنند. اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس پایینی دارند.
• سرگردانی و از این شاخه به آن شاخه پریدن از ویژگی¬های آن¬هاست.
• میل زیادی به راضی نگه‌داشتن دیگران از خود دارند.
راهکارهای رفع این رفتا و خصلت بد
البتّه ما در مقابل این حالت دوّمین آسیب [یعنی] انفعال، دستمان باز است؛ یعنی ما راه مقابله‌ی با این انفعال را الحمدلله در نظام جمهوری اسلامی داریم.
1-اوّلاً وعده‌های الهی است، آیات قرآن که وعده‌های تخلّف‌ناپذیر پروردگار است.
2-قرآن راه مقابله‌ی با دشمن را به ما نشان میدهد: «صبر» و «تقوا». بنابراین ما هم یقین داریم به اینکه وعده‌ی قرآن، وعده‌ی صادقی است؛ یعنی اندک تردیدی و شکّی در این وجود ندارد. اِن تَصبِروا وَ تَتَّقوا لا یَضُرُّکُم کَیدُهُم شَیئًا؛ یعنی کِید آنها هیچ تأثیری در شما نخواهد گذاشت و شما را عقب نخواهد [راند]؛ این وعده‌ی الهی است.
اوّلاً صبر در «وَ اِن تَصبِروا وَ تَتَّقوا» یعنی چه؟ صبر، یعنی خسته نشدن. صبر در عبادت هم همین جور است، صبر در مقابل معصیت هم همین جور است ــ یک معصیتی است که جذّاب است برای انسان، دائم او را میکِشد، مدام انسان مقاومت میکند؛ این مقاومت، آدم را خسته میکند و بعد تسلیم هوای نفْس میشود؛ صبر یعنی خسته نشدن ــ در مقابل مصیبت همین جور است، در مقابل دشمن همین جور است؛ صبر یعنی این. از میدان در نرفتن و خارج نشدن، صبر است.
تقوا یعنی چه؟ یعنی مراقبت کامل؛ تقوا در همه جا معنایش این است. فَاِنَّ خَیرَ الزّادِ التَّقوىٰ: تقوا در هر جا که در قرآن هست، یعنی مراقبت کامل؛ ؛مراقبت قدم‌به‌قدم، گام‌به‌گام. هم زیر پایش را نگاه کند، هم چشم‌انداز داشته باشد؛ یعنی با دقّت مراقب باشید که برخلاف فرمان خدا، امر و نهی خدا عمل نشود؛ این تقوا است. در یک چنین مواردی که [قرآن] «اِن تَصبِروا وَ تَتَّقوا» میفرماید، یک خصوصیّتی وجود دارد: این تقوا، تقوای در مقابل دشمن است. یعنی مراقب بودن؛ مراقب دشمن، مراقب حرکت او، مراقب حرکت خودتان در مقابل او، مراقب مانور او و تحرّکاتی که دارد، مراقب کاری که از شما صادر میشود که ممکن است حاکی از غفلت شما باشد؛ تقوا یعنی این. این چیزی که امیرالمؤمنین میفرماید: اِنَّ اَخَا الحَربِ الاَرِقُ وَ مَن نامَ لَم یُنَم عَنه،یعنی بیدار بودن، حواس جمع بودن؛ تقوا در اینجا این است. همان معنای عمومی تقوا است، منتها شکلش در اینجا به این صورت است: مراقب دشمن باشید. در هر مسئله‌ای این است؛ در دیپلماسی تقوا لازم است، در امور اقتصادی تقوا لازم است، در مسئله‌ی امنیّت تقوا لازم است، در همه‌ی اینها تقوا لازم است؛ در مسائل گوناگون؛ و در هر کدامی هم تقوا به تناسب خود آن است. با کمک پروردگار، از خدای متعال کمک خواستن و مراقبت دقیق را انجام دادن. (مقام معظم رهبری 23/1/1401)
مصادیق انفعال
متاسفانه دولتهای موقت ؛سازندگی ؛ اصلاحات وانحراف (دهم) و اعتدال نوعا دچار انفعال و تاثیر پذیری از دشمن شده اند و مشکلات عد ید ه ای را برای کشور پدید آورده ورسیدن به آرمانهای انقلاب اسلامی را به تاخیر انداخته اتد.
امبد است دولت سیزدهم با پرهیز از انفعال و اتخاذ سیاست فعال و بعضا تهاجمی این خسارات را جبران کند .
دیدگاهتان را بنویسید