نگاهی به دربار قاجار:

پرتره‌های خیره‌کننده

ترجمه – یاسمن حاتمی نژاد – نخست نیوز

به طور حتم، شناخت مردم دنیا از پرتره‌های (رخ نگاشت) سلطنتی اروپایی نسبتا زیاد است اما آیا تا به حال، پرتره‌ها فرمانروایانی از فراسوی اروپا را دیده اند؟ در اینجا به معرفی مثال‌های خیره‌کننده‌ای از سلسه قاجار در ایران می پردازیم. زمانی که پرتره‌های مهرعلی تصویرگر فتحعلی شاه قاجار، یکی از حامیان هنر و حکمرانان ایرانی بود. سلسله قاجار از سال 1781 تا  1925 میلادی بر امپراطوری ایران حکمرانی کرد. هنر، معماری و دیگر آثار هنری ای که در دوران حکومت آن‌ها تولید شده است، منتسب به “هنر قاجاریه” می باشد. به علاوه، ایران طی آن دوران به واسطه صلح نسبی ای که در کشور برقرار بوده است، یک شکوفایی هنری را تجربه می کند. فتحعلی شاه که دومین فرمانروای قاجار بود، در سال 1796 میلادی در تهران حکومت می کرد. او یکی از حامیان قدرتمند هنر بود که پرتره‌های سلطتنی را به منظور تبلیغات، جاودانه سازی خود و معرفی خود به عنوان پادشاهی والامقام سفارش می داد. در دوران سلطتنت او، مهرعلی یکی از برترین نقاش های دربار ایرانی بود. او نقاشی بسیار با استعداد و باهوش بود. به عنوان مثال او در یکی از نقاشی هایش از فتحعلی شاه، بر روی گچ‌بری‌های مستطیل شکل پشت سر او، شعری نوشته با این مضمون که تنها تصویرگر پادشاه، الله است اگرچه این نقاشی، تاریخ و امضای مهرعلی را دارد. با توجه به جزییات، در می یابیم که پرتره‌های قاجاری نمایان گر ترکیبی از گرایش های اروپایی و سنت های ایرانی است. شاه در آن ها به طور تمام قد و مثل پرتره‌های سلطنتی اروپایی ایستاده است. با این وجود، آن ها شامل تعداد زیادی از نماد های پنهان هستند که مختص هنر اسلامی است. شاه، گرزی مرصع در دست دارد که روی آن شمایل هدهد قرار دارد. هدهد پرنده حضرت سلیمان است که در قرآن ذکر شده است. و همچنین در هنر صوفی، پرنده مظهر خداوند است. سه شاه پر از درنای مشکی بر روی تاج پادشاه، نمایانگر ثروت سلطتنی است که توسط زیورهای لباس ابریشمی او نیز بر آن تاکید شده است.