تأثیر زبان انگلیسی در آزمون دکتری

اصولاً افرادی که مهارت بیشتری در زبان انگلیسی دارند، از شانس بیشتری برای قبولی در آزمون دکتری برخوردار هستند. به همین خاطر است که بسیاری از داوطلبان از مدتی قبل برای تکمیل، تقویت یا تمرین مهارت‌های زبان خود از دوره‌های آموزشی آنلاین باکیفیت سایت‌هایی نظیر ravaan.co استفاده می‌کنند.

اما ساختار سوالات زبان انگلیسی در آزمون دکتری چگونه است و داوطلبین با چه آزمونی روبرو خواهند شد؟

اهمیت زبان انگلیسی برای دانشجویان دکتری

افرادی که مدرک دکترای یک رشته را می‌گیرند، در واقع خودشان را به‌عنوان متخصصان برتر و پیشرو در این زمینه معرفی می‌نمایند. مدرک دکتری، اصولاً یک مدرک پژوهشی است. کسانی که دکترای یک رشته را دارند، در واقع از رتبه علمی و پژوهشی بالاتری در آن حوزه برخوردارند، نه الزاماً مهارت‌های عملی.

دانشجویان دکتری بیش از هر چیز با مقالات و پژوهش‌ها سر و کار دارند. موظفند مدام در جریان جدیدترین تحقیقات قرار بگیرند و نتایج پژوهش‌های خود را در مجلات علمی معتبر به ثبت برسانند. نیازمند آن هستند که با محققان برتر دنیا در حوزه تخصصی خود مکاتبه داشته باشند و با مقامات دانشگاهی ارتباط برقرار کنند. خیلی از مواقع هم لازم است در کنفرانس‌های بین‌المللی شرکت کنند و از طرح‌ها و نظریه‌های خود دفاع نمایند.

بنابراین داشتن ابزار لازم برای برقراری یک ارتباط بین‌المللی ضروری خواهد بود و آن ابزار چیزی نیست جز زبان انگلیسی.
با این وصف، طبیعی است که داشتن مهارت کافی در زبان انگلیسی یک مهارت پایه و اساسی برای هر دانشجوی دکتری است و نقش سوالات این بخش در آزمون ورودی هم به‌خوبی گویای این مسئله هست. شما در مقطع داوطلبی، دانشجویی و حتی پس از اتمام تحصیل نیز به دانش زبان انگلیسی نیاز خواهید داشت.

زبان انگلیسی در آزمون کتبی دکتری

بر اساس آنچه که در دفترچه ثبت‌نام آزمون دکتری ذکر شده، یکی از دروس امتحانی مهم که در تمامی رشته‌ها و گروه‌های آزمایشی از آن سوال پرسیده می‌شود، زبان انگلیسی است. سوالات زبان در آزمون کتبی گرچه ضریب 1 دارند اما سهم زیادی از نتیجه آزمون را به خود اختصاص داده‌اند.

همان‌طور که می‌دانید، آزمون کتبی کنکور دکتری در دو دفترچه جداگانه ارائه می‌شود. دفترچه شماره 1 شامل سوالات دروس تخصصی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد است اما دفترچه شماره 2 به سوالات درس استعداد تحصیلی و زبان انگلیسی اختصاص دارد.

در دفترچه دوم آزمون، 30 سوال زبان انگلیسی درج شده که موضوعات آن‌ها به سه بخش دایره واژگان، گرامر یا دستور زبان و درک مطلب اختصاص دارد. تأثیر 17 درصدی این بخش از سوالات روی نتیجه نهایی آزمون، باعث شده تا نقش مهمی در قبولی یا رد داوطلبین داشته باشد. از آن‌جایی که شمار پذیرش داوطلبین در مقطع دکتری کم است، هر یک درصد هم می‌تواند نقش مهمی در نتیجه نهایی داشته باشد. بنابراین بلد بودن یا نبودن انگلیسی یاد می‌تواند هم برگ برنده شما باشد، هم پاشنه آشیل شما!

خوشبختانه سازمان سنجش هر ساله پس از برگزاری کنکور، سوالات آزمون زبان را روی سایت رسمی خود قرار می‌دهد تا داوطلبین بتوانند با سطح و ساختار آن‌ها آشنا شده و به‌صورت هدفمند، آمادگی بیشتری برای شرکت در کنکور داشته باشند.

زبان انگلیسی در مصاحبه دکتری

خیلی‌ها تصور می‌کنند که داشتن یک مدرک زبان معتبر برای قبولی در مرحله مصاحبه دکتری الزامی است، در حالی که این تصور اصلاً درست نیست!

بله، در گذشته برای شرکت در آزمون دکتری وزارت بهداشت، داوطلبین ملزم به ارائه یک مدرک زبان معتبر بودند اما امروزه همین آزمون هم این الزام را برداشته است. البته عدم لزوم ارائه مدرک زبان، به معنی کاهش اهمیت آن در مصاحبه نیست، بلکه برای تأکید بیشتر روی ارزیابی مستقیم عملکرد و سطح توانایی‌های داوطلب است.

بنابراین توجه داشته باشید که برای شرکت در آزمون دکتری، چه در بخش امتحان کتبی و چه در بخش مصاحبه، نیازی به داشتن و ارائه مدرک زبان ندارید. البته باید آمادگی لازم برای پاسخ دادن به سوالات مصاحبه‌کننده را داشته باشید و آشنایی با سوالات رایجی که در این بخش مطرح می‌شوند اهمیت زیادی خواهد داشت.

در مصاحبه آزمون دکتری، نیمی از وقت به دروس و مباحث تخصصی رشته تحصیلی اختصاص دارد و نیم دیگر به سنجش مهارت‌های عمومی‌تر مربوط می‌شود. در بعضی از سال‌ها ممکن است یک چهارم کل وقت مصاحبه به ارزیابی مهارت‌های زبان انگلیسی شما اختصاص داده شود.

در این بخش از مصاحبه، ممتحن از شما می‌خواهد تا خودتان را به انگلیسی معرفی کنید، خلاصه پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود را توضیح دهید و در صورت امکان، از روی یک متن تخصصی مرتبط با رشته خودتان، روخوانی نمایید. داشتن تسلط کافی و آشنایی با اصطلاحات علمی و پژوهشی در این قسمت اهمیت بسیار زیادی دارد. یادتان باشد که این یک آزمون تعیین سطح نیست!

اهمیت مدرک زبان انگلیسی در آزمون دکتری

گرچه داشتن مدرک زبان برای قبولی در مصاحبه الزامی نیست، اما برخورداری از یک مدرک بین‌المللی معتبر می‌تواند امتیازاتی برای شما به همراه داشته باشد. چنانچه مدرک TOEFL یا IELTS با نمره خوب داشته باشید، شانس شما برای گرفتن پذیرش بالاتر می‌رود. البته این به معنای آن نیست که ممتحن از شما سوالات انگلیسی نمی‌پرسد، بلکه به معنای آن است که در صورت داشتن عملکرد مناسب، می‌تواند یک نمره اضافی نیز برای شما در نظر بگیرد.

نکته: مدت زمان اعتبار مدرک نیز بر اهمیت آن اثرگذار است.

علاوه بر این دو آزمون زبان بین‌المللی، مدارک دیگری نیز وجود دارند که مورد تأیید سازمان سنجش قرار دارند. از جمله:

مدرک Tolimo

برای دریافت یک مدرک زبان معتبر، می‌توانید در آزمون TOLIMO (The Test of Language by the Iranian Measurement Organization) شرکت کنید. این مدرک زبان بین‌المللی نبوده و توسط سازمان سنجش ایران طراحی شده است. آزمون تولیمو شامل دو دفترچه است که در دفترچه اول، باید مشابه آزمون‌های آیلتس و GRE، یک متن تخصصی به زبان انگلیسی، در مورد موضوعات مورد درخواست بنویسید.

دفترچه دوم شامل 105 سوال تستی است که به سه بخش گرامر، درک مطلب و Listening تقسیم‌بندی می‌شود. برای پاسخ به سوالات دفترچه دوم این آزمون، 80 دقیقه زمان خواهید داشت و نمره نهایی آن بین 310 تا 677 تعیین می‌شود.
افرادی که مدرک تولیمو با نمره بالا دارند، از امتیاز اضافی برای قبولی در مصاحبه دکتری بهره‌مند خواهند شد. به همین دلیل بسیاری از افراد ماهر در زبان انگلیسی تلاش می‌کنند قبل از کنکور دکتری، Tolimo خود را بگیرند.

مدرک MSRT

آزمون زبان MSRT نیز در داخل ایران و توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار می‌شود. این آزمون شامل 30 سوال Listening، 30 سوال Reading Comprehension و 30 سوال گرامری است. کمترین نمره قبولی در آزمون MSRT عدد 65 است که معادل سطح زبان B1 ارزیابی می‌شود.

این آزمون سالانه بین 10 تا 12 نوبت در کشور برگزار می‌شود.

مدرک MHLE

داوطلبان شرکت در کنکور دکتری کلیه رشته‌های علوم پزشکی دانشگاه‌های دولتی می‌توانند در آزمون زبان MHLE که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می‌شود، شرکت کنند.

ساختار آزمون و سیستم نمره‌دهی MHLE تا حد زیادی به آزمون MSRT شباهت دارد، اما تفاوت اصلی در لغات و اصطلاحاتی است که در MHLE بیشتر در حوزه علوم پزشکی هستند. این آزمون شامل 30 سوال Listening، 30 سوال Reading Comprehension، 30 سوال Vocabulary و 20 سوال گرامر است.

در گذشته داوطلبان شرکت در کنکور دکتری در رشته‌های پزشکی ملزم به داشتن این مدرک بودند، اما امروزه این الزام برداشته شده است.

مدرک EPT

EPT آزمون زبان مخصوص دانشگاه آزاد اسلامی است که در ساختار آن تنها مهارت‌های Reading و گرامر داوطلبان سنجیده می‌شود. افرادی که داوطلب شرکت در دوره‌های دکتری دانشگاه آزاد هستند، با داشتن این مدرک می‌توانند از شانس بیشتری برای قبولی برخوردار شوند.

حداقل نمره قبولی در این آزمون 65 است و در سال بین 10 تا 12 نوبت برگزار می‌شود.

مدرک UTEPT

UTEPT آزمون زبان انگلیسی مخصوص دانشگاه تهران است و مدرک آن تنها توسط خود این دانشگاه و چند مرکز آموزشی دیگر معتبر شناخته می‌شود. افرادی که قصد دارند مقطع دکتری خود را در دانشگاه تهران سپری کنند، بهتر است برای افزایش شانس قبولی، این مدرک زبان را نیز دریافت کنند.

آزمون زبان UTEPT در سال 6 نوبت برگزار می‌شود.

اهمیت زبان انگلیسی حین تحصیل دکتری

آشنایی کامل دانشجو با زبان انگلیسی در مقطع دکتری یک پیش‌فرض عمومی است. به همین خاطر در بیشتر رشته‌ها، واحدهای درسی این مقطع مبتنی بر منابع انگلیسی اصلی ارائه می‌شوند و از دانشجویان انتظار می‌رود به راحتی بتوانند مطالعات انگلیسی داشته باشند و پژوهش‌های بین‌المللی را دنبال کنند.

خیلی از رفرنس‌های معتبر پژوهشی باید به زبان انگلیسی و به صورت متن اصلی باشند تا دقت علمی گزاره‌های بیان‌شده بهتر اثبات شود.

علاوه بر این، دانشجویانی که مایلند تحقیقات و پژوهش‌های خود را در مجلات معتبر علمی به چاپ برسانند، باید بتوانند آن‌ها را به زبان انگلیسی نگارش کنند.

سخن آخر

داشتن مهارت کافی در زبان انگلیسی برای قبولی در آزمون دکتری اهمیت زیادی دارد. گرچه زبان همه چیز نیست، اما می‌تواند تفاوت‌های مهمی را در نتیجه نهایی آزمون و میزان موفقیت شما ایجاد کند. بسیاری از داوطلبان با تقویت زبان انگلیسی، دیگر ضعف‌های خود را پوشش می‌دهند و شانس پذیرش خود را افزایش می‌دهند.