حمایت کامل مجلس ایران از جبهه مقاومت و سیدحسن نصرالله
نخست نیوز – اما چگونه استارتاپ‌ها و نوآوران سراسر جهان می‌توانند در جهانِ متأثر از کرونا دوام بیاورند؟ آیا همه آن‌ها قادر به ادامه فعالیت مانند قبل خواهند بود؟
وضعیت فعلی به ویژه برای مناطق تولیدی بزرگ جهان مانند «دره سیلیکون» بسیار دشوار است. جایی که مدل اغلب شرکت‌ها، «اسب تک‌شاخ» نام گرفته است. یعنی ارجاع کارها به استارتاپ‌هایی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار. به طور سنتی، این روش به رشد سریع و همزمان صنعت و استارتاپ‌ها منجر می‌شود، اما در شرایط کنونی و با افزایش بی‌رویه قیمت مواد خام، فقط بهترین شرکت‌ها و قوی‌ترین بازارها آن هم در بهینه‌ترین شرایط، قادر به انجام کارها خواهند بود.
اکوسیستم‌های تجاری امروز به گونه‌ای است که در آن استارتاپ‌ها دسترسی کمتری به سرمایه مالی یا سرمایه انسانی از نوع آموزش‌دیده دارند، به‌ویژه در بسیاری از بازارهای نوظهور، این مدل استارتاپ‌ها مستعد تأثیر گرفتن از شوک‌های شدید و غیر قابل پیش‌بینی اقتصاد کلان هستند. برای این مدل استارتاپ‌ها استفاده از واژه «شتر» به جای «اسب تک‌شاخ» معنای دقیق‌تری را می‌رساند. چرا که شترها می‌توانند برای مدت طولانی بدون آب و غذا زنده بمانند، گرمای سوزان بیابان را تحمل کنند و با تغییرات شدید آب و هوایی نیز سازگار می‌شوند! آن‌ها می‌توانند در خشن‌ترین مناطق زمین زنده مانده و به زندگی خود ادامه دهند.
در واقع این «استارتاپ‌های شتری» هستند که به کسب و کارها در همه صنایع و بخش‌ها، درس‌های ارزشمندی در مورد چگونگی زنده ماندن در بحران و رشد در شرایط نامطلوب را می‌دهند.
تعادل به جای سوختن و نابود شدن
«استارتاپ‌های شتری» هیچ علاقه‌ای به رشد در شرایط سریع و ایجاد طوفان در بازار ندارند، در عوض به سرعت در پی ایجاد شرکت و سرعت بخشیدن به کارایی خود در مقیاس بزرگ هستند. آن‌ها به اندازه هر استارتاپ و شرکت تولیدی دیگری، جاه‌طلبانه به دنبال رشد و توسعه خود هستند اما مسیر رشد متعادل‌تری را در پیش می‌گیرند. این رویکرد متعادل دارای سه عنصر کلیدی است:
- قیمت‌گذاری مناسب از ابتدای کار
کارآفرینان در بازارهای در حال توسعه، محصولات رایگان را برای تداوم رشد مشتری ارائه نمی‌دهند زیرا این کار به «سوختن» و «نابود شدن» ارزش محصول نهایی منجر می‌شود، در عوض از همان ابتدای امر، ارزش محصولات ارائه شده را از مشتریان خود دریافت می‌کنند. استارتاپ‌های شتری می‌دانند که قیمت هرگز نباید مانعی برای رشد در نظر گرفته شود بلکه ویژگی محصول است که موقعیت آن را در بازار و کیفیت آن را نزد مشتری، منعکس می‌کند.
- مدیریت هزینه از طریق چرخه عمر محصول
استارتاپ‌های شتری هزینه‌ها را در طول چرخه عمر محصول یا خدمات شرکت خود مدیریت می‌کنند تا بتوانند با منحنی رشد بلندمدت هماهنگ شوند. آیا می‌خواهید کسب و کاری داشته باشید که بتواند از فراز و نشیب‌ها جان سالم به در ببرد؟ باید انعطاف‌پذیر باشید. انعطاف‌پذیری می‌تواند شامل دو عامل کلیدی باشد: اول اقتصاد واحد کسب و کار برای جذب کاربر و دوم تا چه اندازه روی تعداد محصولات یا ارائه خدمات قبل از رسیدن به منحنی درآمد، سرمایه‌گذاری می‌کنید تا رشد کسب و کار را در مسیر درست هدایت کنید. اینجاست که می‌توانید تصمیمات حساب‌شده‌ای بگیرید و انتظاراتی برای سرمایه‌گذاری داشته باشید که در صورت حرکت در مسیر درست، رشد قابل توجهی را به همراه داشته باشد و البته اگر اشتباه کردید، آسیب قابل‌توجهی نبینید.
۳. تغییر مسیر
مدیریت تأثیرپذیری منفی در طول چرخه عمر یک شرکت باعث می‌شود تا استارتاپ‌ها برای تحمل شرایط سخت یک دوره آماده شوند. استارتاپ‌های معمولی- تک‌شاخی- دارای یک مسیر مشخص پول نقد با «دره سیلیکون» عمیق هستند. به معنی خط نموداری که زیان‌های شدید را قبل از دستیابی به سودآوری منعکس می‌کند. خط نمودار استارتاپ‌های شتری، متفاوت به نظر می‌رسد. البته که استارتاپ‌های شتری از رشد یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر اجتناب نمی‌کنند، اما در عین حال مقیاس‌بندی متفاوتی دارند و درجه آسیب‌پذیری‌شان نیز شدت کمتری دارد. همچنین در برخی موارد استارتاپ‌ها در جهش‌های کنترل‌شده رشد می‌کنند و تنها در صورت نیاز به فرصت، سرمایه‌گذاری‌های سریع و بزرگ انجام می‌دهند که غالباً با افزایش سرمایه‌گذاری خطرپذیر همراه است. پس از چنین جهشی، پایداری و سودآوری دوباره در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد. تفاوت استارتاپ‌های شتری و تک‌شاخی این است که شترها این گزینه را برای تطبیق مسیر رشد خود و بازگشت به یک تجارت پایدار حفظ می‌کنند.
شترها برای مسافت‌های طولانی ساخته شده‌اند
بنیانگذاران یک کسب و کار درک می‌کنند که ایجاد یک شرکت صرفاً به معنای تلاش کوتاه‌مدت نیست. برای بسیاری از استارتاپ‌ها، پیشرفت‌ها بلافاصله به دست نمی‌آیند، بلکه بعداً در جدول زمانی شرکت اتفاق می‌افتند. «بقا» برای اغلب شرکت‌ها، استراتژی اولیه محسوب می‌شود. تلاش‌های بلندمدت برای بقای شرکت، به معنای ساختن مدل کسب و کار، یافتن محصولی که در بازار طنین‌انداز می‌شود، و توسعه عملیاتی که می‌تواند مقیاس‌پذیر باشد، خواهد بود. مسلماً رقابت وجود خواهد داشت اما در این جا رقابت بر سر این است که چه کسی طولانی‌تر می‌تواند زنده بماند نه اینکه چه کسی زودتر وارد بازار می‌شود.
در واقع حرکت استارتاپ‌های شتری بر اساس فلسفه «آهسته اما پیوسته» است. طولانی بودن چرخه عمر می‌تواند شرکت‌ها را از نابودی نجات دهد، خطر طولانی شدن بیش از حد انتظارات بالا و تزریق سرمایه‌های کلان در اوایل کار ممکن است به اندازه کافی برای بالا بردن سرعت کسب و کار برای رسیدن به اهداف، مناسب نباشد و نتیجه عکس بدهد. مانند بسیاری از استارتاپ‌ها که بیش از حد وعده می‌دهند اما ارائه کمتری دارند. بنابراین در نظر گرفتن چشم‌انداز بلندمدت برای مدیریت مبادله ریسک و بازده بسیار مهم است.
راهکار استارت‌آپ‌ها برای انعطاف‌پذیری
کارآفرینان فعال در بحران‌ها با محدودیت‌های خاصی مواجه هستند که می‌توانند در زمان‌های سختی به سکوی پرتاب تبدیل شوند. کارآفرینان اغلب بنا به ضرورت در بازارهای کوچک‌تر استارتاپ خود را راه‌اندازی می‌کنند، زیرا بازارهای موجود به تنهایی برای رشد و بقای شرکت‌ها کافی نیستند، بنابراین آن‌ها مجبورند از نو در دل جهانی کوچک متولد شوند و از همان ابتدا بازارهای زیادی را هدف قرار دهند. اما کارآفرینان نه می‌توانند و نه الزامی دارد که از استراتژی پورتفولیو گسترده و عمیق بیش از حد استفاده کنند زیرا ایجاد یک استارتاپ به اندازه کافی دشوار هست و در اوایل راه‌اندازی گسترش آن از جوانب مختلف باعث می‌شود تا به جای تمرکز بر قدرتمند شدن در یک جبهه، کارایی متوسطی را در هر بخش داشته باشد. به جای این رویکرد، استارتاپ‌های شتری موفق، فقط منابعی را صرف فعالیت‌هایی می‌کنند که خود در نهایت تقویت‌کننده استارتاپ باشند، یعنی جایی که درس‌هایی از موفقیت‌ها یا شکست‌ها بتواند به کل رویکرد رشد کسب و کار کمک کند و همچنین به تعادل کسب و کار نیز منجر شده و آن را بهبود ببخشد، به طوری که یک بخش از کسب و کار، بخش‌های دیگر را تا حدودی پوشش دهد.
در نهایت، با اولویت دادن به رشد متوازن، ایجاد بخش‌های مختلف در درازمدت و همچنین تعمیق و تنوع بخشیدن به انعطاف‌پذیری، استارتاپ‌های شتری نه تنها می‌توانند از شوک‌های بازار جان سالم به در ببرند، بلکه قادر خواهند بود در زمان‌های مختلف بازار و در خوب و بد دوران کاری خود، رشد کرده و باقی بمانند. به طور خلاصه، آن‌ها ناملایمات را به یک مزیت تبدیل کرده و از از مشکلات فرصتی برای افزایش ظرفیت تاب‌آوری و حتی رشد آهسته می‌سازند.
دکتر حسین چناری
پژوهشگر و نظریه‌پرداز آموزش
دیدگاهتان را بنویسید