مناظره بلد نیستیم

نخست نیوز – هر سالی که در آن انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود یکی از هیجان برانگیزترین اتفاقات آن برگزاری مناظراتی است که با طراحی و مدیریت رسانه ملی صورت می گیرد. شاید به جرأت بتوان گفت از زمانی که بحث مناظرات در فرآیند انتخابات ریاست جمهوری بدین گونه رسمی و فراگیر شده نقش بسیار مهم و قابل توجهی نیز در نتایج نهایی انتخابات داشته است. تا جایی که برخی احزاب جدی ترین برنامه تبلیغاتی و رقابت انتخاباتی خود را برای مناظرات کنار می گذارند. اما نکته قابل توجه این است در ادوار مختلفی که شاهد برگزاری این رخداد جالب در فرآیند تبلیغات انتخاباتی بودیم اکثراً اصول آن توسط کاندیداها رعایت نمی گردد. که یکی از مهم ترین موارد آن خروج از آداب سخن گفتن است. خروج از دایره آداب سخن گفتن زمانی تشدید می شود که شخص از سوی طرف مقابل و مخالف استهزاء شود. اگر فرد در مناظرات اجتماعی در خود این توان را نمی یابد که با مخالف به شیوه نیکو سخن گوید از همان آغاز نباید وارد این میدان شود. از آن جا که جدل به هر حال گفت وگویی با قصد چیرگی و منصرف کردن شخص از نظر و رأی خود است می توان آن را یک فرآیند جدی دانست. بنابراین باید شخص جدل کننده در هنگام جدل بهترین برخورد و نیکوترین سخن را داشته باشد و از تمسخر کلامی و غیرکلامی بپرهیزد. خداوند متعال در قرآن(نحل:125و عنکبوت:46) برخورد و سخن نیکو را از جمله آداب جدال احسن با دیگران برشمرده و بدان سفارش کرده است. از دیگر آداب اسلامی جدال احسن، رفق و مداراست. بنابراین جدل کننده باید هماره به گونه ای رفتار کند که به دور از خشونت باشد و نرمی و مدارا با مخاطب را در طول جدل مراعات کند. از آن جا که قرآن حاوی بهترین مطالب حق و استدلال های منطقی است بهتر است که شخص از قرآن برای جدال بهره بگیرد. همه ما در این دوره انتخابات هم شاهد ایجاد روندی عادلانه برای همه نامزدها در رسانه ملی بودیم تا بتوانند از طریق آن ضمن معرفی خود، اهم برنامه ها و رویکردهایشان را ارائه داده و زمینه مشارکت حداکثری را فراهم سازند. اما باید به این نکته اشاره کرد که کماکان اصول مناظره تا حدی که شایسته این جایگاه و کرامت مردم باشد از سوی برخی افراد لحاظ نمی گردد. فردی که خارج از سئوالات برای خود بیانیه می خواند، یا شخصی که به جای دفاع از خود و اثبات توانایی هایش به دنبال نفی طرف مقابل است، یا ازهمه بدتر اتهامات و دروغ هایی که برخی از افراد گفتند همه و همه بخشی از مواردی بود که با روح اخلاقی مناظرات و اصول علمی آن منافات دارد. در مکتب ما و نگاه اخلاقی و انسانی ایرانی ها هیچ گاه هدف وسیله را توجیه نکرده و نمی کند. پس با هر دلیلی فردی که می آید در جریان مناظرات دروغ پردازی می کند، به دیگران تهمت می زند و یا رقبای خود را با کلمات نامناسب می خواند و یا قصد تخریب آن ها را دارد هرگز بر مدار رفتار انسانی و اخلاقی حرکت نکرده است. باید بگوییم متأسفانه مناظرات این دوره از انتخابات ریاست جمهوری نیز بر همین روش مرسوم و نادرست پیشین خواهد بود اما باید رسانه ها و خردمندان جامعه برای تولید فکر و تضارب آرا زمینه ای فراهم آورند که اولاً آگاهی های عمومی نسبت به اصول مناظره افزایش یابد، ثانیاً اصول اخلاقی آن توسط عناصر مختلف اجتماعی تمرین شود تا در بزنگاه هایی همچون انتخابات از مشاهده فرآیندی هیجان برانگیز و اخلاق مدارانه لذت ببریم و ثالثاً فرهنگ نقدپذیری و بیان صادقانه مسائل از سوی نخبگان جامعه ایجاد شود. بدون شک سطح و اخلاق لازم برای مناظره در حد انتخابات ریاست جمهوری باید با کل کل هوادران سرخابی متفاوت باشد!