یادداشت

نه” به کافر و “نه ” به کافرکیشی!

نخست نیوز – برخی، “خود ناساخته” و هستی نیافته، می خواهند هستی بخشی کنند و جهان را زیر حکم آورند حال آنکه به غفلت برگذار می کنند این گذاره عقلانی را که مدیریت بر خویش، پیش نیاز مدیریت بر جامعه است و تا کسی نتواند ظرفیت های خود را به اختیار درآورد، اگر اختیار جامعه را هم به او ببخشند، بلایی بر سر جامعه خواهد آورد که هم خودش نابود شود هم بسیاری دیگر. کم هم تجربه نکرده است دنیا افرادی را که در مدیریت خویش ناتوان بودند ولی خواستند دیگران را مدیریت کنند اما به خلق فاجعه پرداختند. اما اگر انسان به امیری بر خویش برسد، امیری جهان را هم می تواند متکفل شود. این هم مستلزم تسلط بر جسم و قوی سازی توان خویش است و هم تسلط بر هیجانات و راهبری خویش در مسیر عقلانیت. تسلط بر دخل و خرج را هم حتما باید در نظر داشت و الا از منظر عقلانی، جایگاه بایسته را نمی توان یافت. تسلط بر زمان و مدیریت وقت و در کنار آن تسلط بر روابط می تواند چند سوی امارت انسان را کامل کند تا با “تسلط بر خویشتن” از سلطه شرایط خارج شود و به “نفی سبیل” برسد که تسلط هر چه غیر خدا و عقلانیت مؤمنانه است را پس بزند. من معتقدم این که در فقه اسلامی و در قرآن بر “نفی سبیل” این همه تأکید شده است فقط ناظر به نفی تسلط کفار نیست بلکه در “نفیِ آقاییِ کُفر” نیز می تواند باشد. یعنی نفی هر غلبه ای که انسانیت ما را مغلوب و ما را از راه خدا دور کند را هم باید ذیل آن نفی کلی تعریف کرد. نمی شود که کافران را از مُلکِ خویش برانیم اما خود به قائده کفر، سدِ راه حق شویم و به همان راهی و رفتاری میل کنیم که در رفتار کافران است. نمی شود از باطلِ تحریم ها گفت اما خود، با احتکار مایحتاج مردم، به باطل مشابه دست یازید. نمی شود از بیگانه نالید و خود به همان شیوه رفتار کرد. نه، باید با مدیریتِ رفتار و گفتار و کردار، زیست خود و محیط زیست خود را مؤمنانه سازیم و متناسب با این ساز، رفتارها هم سازگار خواهد شد. نفی سبیل فقط بر ترد کافر اسمی تاکید ندارد بلکه “کفر رفتاری” را هم می تواند شامل شود چه در واقع فرقی نمی کند مثلا تحریم راه را بر ورود دارو ببندد یا قاچاق آن را از دسترس خارج کند. آن را کافر اسمی انجام می دهد و این را “کفررفتاری” محقق می کند شاید به دست کسی که خود را مسلمان هم می خواند. ما باید به سمت نفی سلطه کفر برویم خواه در قامت کافر یا کفر رفتاری. این به منطق دینی نزدیک تر است و همین هم می طلبد با خود سازی و تکیه بر توان داخلی، راه را بر بیگانه ببندیم و با پرهیز از مشرب رفتاری او، به درست کاری و رستگاری برسیم.