به یاد شهید والامقام سید شهدا سیدحسن نصرالله،

نقش دعای جوشن صغیر در دفع دشمن ومحفوظ ماندن از بلایا 

به گزارش نخست نیوز، بسمه تعالی_با مراجعه به این دعا و بررسی مضامین آن که از سینه پردرد حضزت موسی ابن جعفر  علیه السلام بیان شده مطالب بسیار عمیق وارزشمند  را یافتم. تصمیم گرفته با بیان وطبقه بندی مضامین ، شرح مختصری بر آن بنویسم. درآن سال توفیق انتشار آن یار نشد و پیروزی حزب ا… بر صهیونیستها و خروج خفت بار آنان از لبنان موضوع تا حدی کنار گذاشته شد.

با شروع جنایات جدید دشمن صهیونیست وکشتار زنان وکودکان بی گناه در غزه وسپس لبنان وبمبارانهای مکرر شهر غزه وسپس لبنان وآواره کردن فلسطینیان ومردم لبنان وترور شهید عزیز مقاومت شهید سید حسن نصر ا.. ودیگر سرداران مقاومت و مردم مظلوم وبی دفاع، به صرافت افتادم که ضمن خواندن این دعا برای پیروزی رزمندگان مقاومت فلسطین ،لبنان ،سوریه ،عراق ویمن و….. به سایر هم وطنان با بیان مختصری از مضامین دعا به سهم خود توصیه نمائیم که این دعا را بخوانند ودر محتوای عمیق آن دقت وتفکر نمایندکه “ان الذکری تنفع المومنین” (قران کریم) .

در باره سند این دعا مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان آن را بنا بر نسخه بلد الامین نقل کرده است و موضوع داستان این دعا را اینطور بیان کرده اند که : زمانی که حسین بن علی (ع) قیام کرد وبه دست عمال بنی عباس به شهادت رسید ، موسی الهادی خلیفه عباسی تصمیم گرفت بزرگان خاندان پیامبر (ص) را به خصوص حضرت موسی ابن جعفر علیه السلام را به قتل برساند. علی بن یقتین در نامه ای این مطلب را به امام کاظم (ع) گزارش داد و آن حضرت نامه را برای بستگان وشیعیان خویش خواند و فرمود : نظز شما در این باره چیست ؟   همگی گفتند نظر ما این است که خود را از این ستمکار مخفی کنی واز دسترس او دور گردی. امام (ع) تبسم کرد و پس از تمثیل به بیت شعری از کعب بن مالک چنین فرمود: ترس نداشته باشید که در اولین نامه ای که از عراق آید خبر مرگ موسی (حاکم وقت ) خواهد رسید. سپس توضیح داد ند که بر اثر خواندن دعای (جوشن صغیر) جد خود پیامبر (ص) را در خواب دیدند ومژده هلاکت دشمن را از آن حضرت شنیدند.

اما در مورد مضامین دعای جوشن صغیر باید گفت که : دعای جوشن صغیر نوزده بند دارد که با جملات “الهی کم من ” ؛ “و الهی و کم من ” ” الهی وسیدی و کم من “؛” مولای و سیدی و کم من” و ” سیدی و مولای و کم من ” آغاز می شود. ولی بندهای هجدهم و ونوزدهم این دعا با جملات دیگری شروع می شوند. پایان بند اول تا بند سیزدهم ، ونوزدهم با جمله ” واجعلنی لنعمائک من الشاکرین  و لا لا ئک من الذاکرین “یعنی خداوندا ” مرا در برابر نعمتهایت از شاکران ودر برابر عطاهایت از ذاکران قرار ده” است. ولی در بندهای چهاردهم تا هفدهم  “وارحمنی برحمتک یا الرحم الراحمین ” ” یعنی بر من ببخشای ای مهربان ترین مهربانان” وبند هحدهم عبارت ” یا الرحم الراحمین ” به جای این عبارت آمده است.

  در هر یک از این نوزده بند با ذکر مصائب ، مشکلات وسختی ها ی زندگی فرد مومن در این دنیا (چه از ناحیه دشمنان قسم خورده اسلام و چه از ناحیه دیگران ) نعمتهای الهی بیان شده است . در پایان هر بند، دعا کننده از خداوند می خواهد که بر پیامبر (ص) واهل بیت (ع) صلوات فرستاده و شخص را از شکر گزاران (شاکرین ) ویاد کنندگان نعمتهای الهی (ذاکرین ) قرار دهد.

اکنون به اجمال به مفاهیم و مضامین این دعا اشاره نموده واز خوانندگان محترم دعا ومومنین تقاضا می شود با مراجعه به دعای جوشن صغیر ، خود به محتوای مضامین متعالی دسترسی بیشتری پیدا نمایند. وبه عمق سینه پر درد و رمز وراز امام موسی کاظم (باب الحوائج ) علیه السلام پی ببرند. در باره زمان قرائت دعا در کتانهای ادعیه ، زمان خاصی وارد نشده است. ولی خواندن این دعا در دفع دشمن و محفوظ ماندن از بلا موثر است.

بسم الله الرحمن الر حیم  فراز اول : إِلهِى کَمْ مِنْ عَدُوٍّ انْتَضى عَلَىَّ سَیْفَ عَداوَتِهِ،………

” خدایا چه بسیار دشمنی که شمشیر دشمنی اش را به روی من کشیده و لبه تیغش را بر من تیزکرده وباریک نموده، دم برنده اسلحه اش را و زهرهای کشنده اش را برای من در هم آمیخته وتیرهای بی خطایش را به روی من نشانه گرفت و…..”

در این اولین فراز امام (ع) چهره خشن وخون آشام دشمن جنایتکار را بیان فرموده ( که درحال حاضر دشمن اسلام ومسلمین و مردم مظلوم وبی دفاع فلسطین ولبنانبا حمایتهای آمریکا وسایر حامیان رژیم صهیونیستی با تمام تجهیزات وامکانات پیشرفته جنگی از هوا وزمین برای نابودی جبهه حق ومقاومت تلاش می کنند.) پرده برداشته واز خداوند متعال به خاطر یاری او وپشتیبانی جبهه حق در غلبه بردشمن واز بین رفتن مکر وحیله های او ضمن صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان او می خواهد که خداوندا ؛ مرا در برابر نعمتهایت از شاکران  ودر برابر عطاهایت از ذاکران قرار ده(صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِى لِنَعْمائِکَ مِنَ الشَّاکِرِینَ، وَلِآلائِکَ مِنَ الذَّاکِرِینَ؛) در این فراز نتیجه گیری می شود که :

“فراز اول : شناخت دشمن وامکانات وتجهیزات وادوات جنگی وروشهائی که بکار می برده، واز خداوند برای خنثی کردن حیله و مکر دشمن وحامیان او ، تشکر و( شکر گزاردن) وبا یاد آوری نعمتها از( ذاکرین) آنها بودن .” فراز دوم : إِلهِى وَکَمْ مِنْ باغٍ بَغانِى بِمَکائِدِهِ، وَنَصَبَ لِى أَشْراکَ مَصائِدِهِ، وَوَکَّلَ بِى تَفَقُّدَ رِعایَتِهِ………

خدایا چه بسیار متجاوزی که با نیرنگهایش به من ستم کرد، و دامهای شکاریش را در راهم قرار داد و توجه جستجوگرانه اش را بر من گماشت ، ودر کمین من نشست…. در حالی که خوشروئی چاپلوسانه نشان داده و به سختی گشاده روئی می نمود. و…. خدا یا ( تو اورا سرنکون ساختی وریشه اش را بر کندی و….. چه نزدیک بود پروردگار اگر رحمتت نبود بر من فرود آید. پس تو را سپاس که توانای شکست ناپذیری ….بر محمد(ص) وآل او درود فرست ومرا بر نعمتهایت از” شاکران” ودر برابر عطاهایت از” ذاکران” قرار ده . نتیجه در فراز دوم:فراز دوم – بیان چهره دشمن که مخفیانه توطئه می کند وبرای از بین بردن جبهه حق ومقاومت همه گونه تلاش و طراحی و… را بکار می گیرد ودر ظاهر چهره بشر دوستانه ومظلوم نمائی که اربابان او را برای این حملات وحشیانه محق می دانند از خود نشان می دهد.

فراز سوم : إِلهِى وَکَمْ مِنْ حاسِدٍ شَرِقَ بِحَسْرَتِهِ، وَعَدُوٍّ شَجِىَ بِغَیْظِهِ، وَسَلَقَنِى بِحَدِّ لِسانِهِ،……..              

خدایا چه بسیار حسودی که از روی حسرت بر افروخته گشت و دشمنی که به سبب خشمش به سختی اندوهناک شد و ……

امام (ع)در این فراز با بیان چهره حسودان و حسادتهای دشمنان جبهه حق واسلام وشیوه هائی که بکار می برند پرده برداسته و با فرا خواندن خداوند متعال و توکل بر او وپناه بردن به قلعه مددجوئی خدا واذعان به اینکه قدرت لایزال پروردگار اورا حفظ کرده ، بر این نعمت شکر گزاری کرده است .

نتیجه فراز سوم : فراز سوم : بیان چهره وویژگیهای حسودان در جبهه درونی و جبهه دشمن وشناخت ترفندهای آنان ، ودر مقابل به قدرت لا یزال پروردگار توکل کردن واز او برای از بین بردن حسودان کمک خواستن.فراز چهارم :  إِلهِى وَکَمْ مِنْ سَحائِبِ مَکْرُوهٍ جَلَّیْتَها، وَسَماءِ نِعْمَهٍ مَطَرْتَها……..

خدایا چه بسیار ابرهای نا ملایمات که از فضای زندگی ام زدودی ، و آسمان نعمتی که بر من باراندی و نهرهای کرامتی که به سوی من روان ساختی ، وچشمه های حوادثی که محو نمودی ونهال رحمتی که گستردی وزره عافیتی که بر من پوشاندی و گردابهای گرفتاری که بر طرف کردی و امور جاریه ای که مقدر فرمودی ……

امام (ع) در این فراز تصویری از ناملایمات ومشکلات موجود در برابر خود وجامعه را به زیبائی بیان فرموده وتنگناهای زندگی مردم را که ناشی از ظلم حاکمان و غاصبان حقوق مردم است را به نمایش گذاشته است. از پروردگار عالم به خاطر رفع گرفتاری ها و بارش باران رحمت و گسترش وتوسعه اقتصادی جبهه حق ، به درگاهش شکر می گذارد.

نتیجه فراز چهارم : فراز چهارم :“ شناخت ناملایمات ، مشکلات و گرفتاریهای مردم و جامعه حق مدار و برای رفع آنها از پروردگار عالم وحاکم مطلق تقاضای گشایش ورفع موانع پیشرفت جبهه حق را استمداد کردن.” فراز پنجم  : إِلهِى وَکَمْ مِنْ ظَنٍّ حَسَنٍ حَقَّقْتَ، وَمِنْ کَسْرِ إِمْلاقٍ جَبَرْتَ، وَمِنْ مَسْکَنَه …….. 

خدایا چه بسیار گمان نیکی که جامه عمل پوشاندی و شکست نداری را که جبران نمودی و بی چیزی توان فرسائی که از من گرداندی وسقوط هلاکت باری که بلندم کردی و….. امام (ع) در این فراز با بیان الطاف بیکران الهی و بر شمردن آنها وبیان کوتاهی هائی که در برابر این همه نعمت از پیروان جبهه حق سر زده وغفلتهائی که کرده اند و ناشکری هائی که داشته اند، از پروردگار در خواست بخشش نموده میفرماید :سرور من از فضلت آنچه را که در راه رسیدن به رحمتت می خواهم تا نردبانش قرار دهم که از آن به سوی خشنودیت بالا روم وبا آن از خشمت امان یابم. وبر این نعمتها مرا از شاکرین و ذاکرین قرار ده.

نتیجه فراز پنجم :فراز پنجم : “ شناخت کاستی ها ، ضعفها ، کوتاهی ها و عدم رعایت و اجرای فرامین و قوانین پروردگار متعال برای بخشش لغزشها ومساعدت برای جبران آنها .“

فراز ششم : ا ِلهِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ فِى کَرْبِ الْمَوْتِ، وَحَشْرَجَهِ الصَّدْرِ……. 

در این فراز امام (ع) با بیان حالت انسان روبرو شده با سختی مرگ و درد جان دلتنگ واندوهناک است و مرگ را که بدنها از دیدنش می لرزد می نگرد واز این که از همه این حالات در عافیت و سلامتی هستم خدا را سپاس و شکر گزاری می کند.

نتیجه فراز ششم  :فراز ششم : “با بیان گرفتاری ها ، بیماری ها وحالاتی که انسان را با مرگ مواجه می کند واز سلامتی و عافیت وبهره گیری از نعمات به درگاه الهی شاکر بودن و ذاکر بودن برای این نعمتها “فراز هفتم : الهى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ سَقِیماً مُوجِعاً فِى أَنَّهٍ وَعَوِیلٍ یَتَقَلَّبُ فِى غَمِّهِ لَا یَجِدُ مَحِیصاً : مانند فرازششم با بیان بنده ای که شامگاهان وصبحگاهان در بیماری ودرد است ودر ناله و فریاد و اندوه وغم به خود می پیچد و راه گریزی نمی یابد و خوردنی ونوشیدنی گوارائی نمی خورد ودر مقابل از اینکه خود در تندرستی وسلامت زندگی می کند وهمه اینها را از خدا می داند وبا سپاس به درگاه پروردگار شکست ناپذیر و صابر با درو  به پیامبر (ص) و خاندان پاک او خدا را شکر وسپاس می گوید.

نتیجه فراز هفتم :فراز هفتم : “ بیان سلامتی فرد و جامعه وبر خورداری از نعمتهای الهی در برابر انسانهائی که در درد وبیماری با مشکلات دست وپنجه نرم می کنند.“فراز هشتم : إِلهِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ خائِفاً مَرْعُوباً مُشْفِقاً وَجِلاً هارِباً طَرِیداً …… خدایا چه بسیار بنده ای که به شامگاهان و صبحگاهان در آمد ترسان وهراسان، پریشان واندیشناک ، فراری رانده شده ، خرابه نشین در تنگنا و مخفی گاهی از مخفی گاهها … راه چاره می جوید ( چه تصویری گویا از وضع موجود جهان اسلام وبندگان مسلمان در محاصره دشمن صهیونیستی در غزه ولبنان …. ) ودر مقابل ما که از همه اینها در امنیت و سلامت کامل قرار داریم بایستی از جان ودل خدا را شاکر وسپاسگزار باشیم.

نتیجه فراز هشتم : فراز هشتم : بیان حالتی از کسانی که در تبعیدگاهها و اردوگاهها ، در محاصره دشمن بوده ودر پناهگاهها به سر می برند و یا پناهگاهی می طلبند . وبیان حالت امن و آرامش جبهه حق در ایران اسلامی وضرورت شکر گزاری به در گاه پروردگار متعال . فراز نهم : إِلهِى وَسَیِّدِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ مَغْلُولاً مُکَبَّلاً فِى الْحَدِیدِ بِأَیْدِى الْعُداهِ لَایَرْحَمُونَهُ … خدای من و آقای من چه بسیار بنده ای که به شامگاه وبامداد در آمد وبسته به زنجیر ، پیچیده در آهن هم به دست دشمنانش که به او رحم نورزند ، دور مانده از زن وفرزند، بریده از برادران وشهر خویش ، هر لحظه انتظار دارد که چگونه کشته خواهد شد، و چگونه اعضایش بریده خواهند گشت؟ ( تصویری از اسرا. و مبارزان کشورهای اسلامی واسرای فلسطین در زندانهای دشمنان اسلام ومسلمین .) ودر برابر آنها ملت بزرگ ایران اسلامی در آسایش وامنیت و آرامش درحال گذران زندگی عزتمندانه هستند که بایستی بر همه این نعمتهاچهره شکر و سپاس به درگاه ایزد منان سائید.  نتیجه فراز نهم : فراز نهم : “بیان وضعیت انسانهای حق طلب و مبارز اسیر شده در بندوزندان دشمنان و در زیر شکنجه های قرون وسطائی قرار دارند و وضعیت انسانهای آزاده و بر خوردار از نعمتهای الهی که باید شاکر و سپاسکزار باشند..” فراز دهم : إِلهِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ یُقاسِى الْحَرْبَ وَمُباشَرَهَ الْقِتالِ بِنَفْسِهِ…. بیان انسانهائی که شامگاه و صبحگاه سختی جنگ وپیکار با جانش را تحمل می کند و دشمنان از هر جهت اورا با شمشیر و نیزه ها وابزاز جنگی در محاصره در آورده اند (نگاهی به وضعیت خونبار ملت فلسطین در غزه ولبنان، ملت عراق وسوریه ویمن و…. حال حاضر ) نهایت کوشش را به کارگرفته وراه چاره و گریزگاهی نمی یابند، واز سختی جراحات بیمار شده ودر خون خویش غلطان گشته، جرعه ای آب را آرزو می کند ، و یک نگاه به اهل و فرزندانش را تمنا می نماید، اما توانی بر آن را ندارد و من از همه اینها در سلامت کاملم ( آرامش وسلامتی در ایران اسلامی و…..) که باید با شکر وسپاس بر نعمتهای الهی برای آن گرفتاران دعا کرد واز خداوند یاری جست.

نتیجه فراز دهم :فراز دهم : ” نگرش بر حالات و گرفتاریهای انسان در گیر با دشمن تا دندان مسلح در جبهه های نبرد حق علیه ظلم وستم جانیان ، وشکر بر آسایش و امنیت و سر بلندی و عزت حاصله از سالها ی دفاع مقدس مبارزان اسلام و خون پاک شهدا که باید قدر این نعمتها را دانستن.

“فراز یازدهم  ودوازدهم :ا ِلهِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ فِى ظُلُماتِ الْبِحارِ وَعَواصِفِ الرِّیاحِ وَالْأَهْوالِ وَالْأَمْواجِ …..

امام کاظم (ع) با بیان حالت انسانهائی که در تاریکیها ی دریاها و تند بادها ودر امواح دریاها انتظار غرق شدن و هلاکت را میکشند ویا گرفتارصاعقه ویا آتش سوزی گشته ویا در حال مسافرت و دوری از همسر وفرزندان، سرگردان در میان بیشه ها ویا در میان حیوانات وحشی وحشرات موذی ، بی یار ویاور و تنها ، چاره ای نمی یابند  ویا در سرما و گرما دچار گرسنگی و برهنگی شده ودر سختیها و گرفتاریها محبوس شده اند. و من در آسایش و امنیت و فراوانی نعمت در سلامتی کامل از همه اینها بسر می برم ، پس تو را سپاس ای پروردگار توانای شکست ناپذیر و…. بر محمد (ص) وآل او درود فرست وبرابر نعمتهایت از شاکران ودر برابر عطاهایت از ذاکران قرار بده .

نتیجه فراز یازدهم ودوازدهم :  فراز یازدهم ودوازدهم : “بررسی ، دیدن وشنیدن وضعیت انسانهای گرفتار در بلایای آسمانی وزمینی و گرفتار در ظلم وتبعیض ستمگران و غاصبان عالم…. وبر داشته های فراوان نعمتها وامنیت و عزت وقدرت جبهه حق وایران اسلامی بسیار شاکر بودن.“

فراز سیزدهم  : إِلهِى وَسَیِّدِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ فَقِیراً عائِلاً عارِیاً مُمْلِقاً مُخْفِقاً مَهْجُوراً……     امام (ع) در این فراز به فقرا وتهیدستان ونیازمندان اشاره دارند ومیفرمایند : خدای من و آقای من ، چه بسیار بنده ای که به شامگاه و صبحگاه در آمده در حالی که تهیدست ، بی چیز ، عریان ، نیازمند ، پریشان ، دچار هجران ، گرسنه و تشنه است. انتظار می برد که چه کسی به او احسان می کند؟ ….. و یا بنده ای که دچار     غل وزنجیر و اسیر دست ستمگر است .بار سنگینی از خستگی ورنج وسختی بیکاری ودشواری بردگی و پرداخت وجه سنگین به اربابش بر او تحمیل شده است .جز به فضل وکرم خدا امیدی ندارد . واما من مورد احترام دیگران ودر نعمت وتندرستی هستم. پس تورا سپاس و شکر می گذارم.

نتیجه فراز سیزدهم :فراز سیزدهم :“ بیان حالت اسیران و گرفتاران در چنگال ستمگران که فقر وگرسنگی و….  ودر مقابل انسانهای آزاده و بر خوردار از نعمات الهی می باشند که بایستی شاکر نعمتها و ذاکر آنان باشند.“

 فراز چهاردهم :الهِى وَ سَیِّدِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسَى وَأَصْبَحَ عَلِیلاً مَرِیضاً سَقِیماً مُدْنِفاً……

 بیان حالات بیماران، دردمندان وافراد علیل که در بستر بیماری ولباس ناخوشی افتاده واز درد به راست وچپ می غلطدو…… ولی بردفع زیان وجلب نفعی توان ندارد. و من ( وهمه انسانهای سالم ) در سایه جود وکرمت از همه اینها در آرامش وسلامتی هستم . پس خدا یا مرا از عبادت کنندگان وشاکر نعمتهایت قرار بده.

نتیجه فراز چهاردهم : فراز چهاردهم : “بیان حالت بیماران ، دردمندان ، علیلان . معلولان و تهیدستان بیمار … ودر مقابل تلاش برای مساعدت آنان وشاکر سلامتی ونعمتهائی که خداوند به ما کرامت فرموده است. “

فراز پانزدهم : مَوْلاىَ وَسَیِّدِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ وَقَدْ دَنا یَوْمُهُ مِنْ حَتْفِهِ ….

امام کاظم (ع) میفرماید : مولایم وسرورم ، چه بسا بنده ای که به شامگاه وصبحگاه در آمده ، در حالی که به مرگ نزدیک شده ، قرشته مرگ در میان یارانش اورا محاصره کرده است. در جستجوی درمانی برای سختیهای جان دادن است. چشمهایش به راست وچپ می چرخد و… بر دفع وضرر وجلب سودی توان ندارد. ومن ( امام میفرماید ) از همه اینها به جود وکرمت در آرامش هستم. پس معبودی جز تو نیست ، پس بر محمد (ص) و آل او درود فرست و مرا بر نعمتهایت از شاکران ودر برابر عطاهایت از ذاکران قرار بده . ای مهربان ترین مهربانان.

نتیجه فراز پانزدهم :فراز پانزدهم : “بیان وتصویر انسانهای دم مرگ و با آرزوی دست نیافته وحالات احتضار و عدم توانائی انسان در برگشت به زندگی. وشکر نعمتهائی که در نزد افراد سالم و بر خوردار ودر حال زندگی هستند باید انجام شود.” فراز شانزدهم  مَوْلاىَ وَسَیِّدِى وَکَمْ مِنْ عَبْدٍ أَمْسى وَأَصْبَحَ فِى مَضائِقِ الْحُبُوسِ وَالسُّجُونِ ….…

در این فراز مشابه فرازهای قبلی امام (ع) میفرماید: خدای من و آقای من ، چه بسیار بنده ای که در تنگناهای زندانها و با ناراحتی و خواری ودر غل وزنجیر به سر می برد، وزندانبان ها ودژخیمان او را دست به دست می گردانند ونمی داند با او چگونه رفتار خواهد شد.؟ چگونه اعضایش بریده خواهد گشت.؟ و….. ولی من (ما)به جود وکرمت از همه اینها در امان هستم . پس معبودی جز تو نیست. با درود به پیامبر (ص) و خاندان مطهر او. مرا از عبادت کنندگان خویش وشاکر وذاکر نعمتهایت قرار ده .

نتیجه فراز شانزدهم :فراز شانزدهم : “یاد آوری انسانهای گرفتار زندانها ودژخیمان ضد اسلام و ضد بشریت . واینکه ما در بهره گیری از نعمتها و آرامش وامنیت قرار داریم بای شاکر خداوند باشیم.“

فراز هفدهم : امام (ع) در این فراز با یاد آوری بندگانی که سرنوشتشان با سختی گره خورده  واز دوستان ویاران صمیمی جدا افتاده ، در حال اسارت، حقارت، خواری در دست کافران ودشمنان،اورا دست به دست می گردانند. در سیاه چالها زندانی شده و با غل وزنجیر سنگین گشته، از روشنی دنیا چیزی نمی بیند ولی من (ما) از همه اینهابه جود وکرمت در آرامش هستم. پس معبودی جز تو نیست و مرا از عبادت کنندگان خویش واز شاکران نعمتهایت قرار ده ، ای مهربانترین مهربانان.

نتیجه فراز هفدهم:فرازهفدهم : “یاد آوری انسانهای آزاده گرفتار واسیر دست کافران ومشکلات آنان و مقایسه خود که در آسایش و آرامش زندگی می کند و برای آزادی آنان تلاش نمودن.“فرازهیجدهم: وَعِزَّتِکَ یَا کَرِیمُ لَأَطْلُبَنَّ مِمَّا لَدَیْکَ، وَلَأُلِحَّنَّ عَلَیْکَ، وَلَأَمُدَّنَّ یَدِى نَحْوَکَ مَعَ جُرْمِها إِلَیْکَ. امام (ع) میفرماید: و به حق عزتت ای کریم هر آینه از تو در خواست می کنم آنچه از عطایا را نزد تواست ودر این باره بر تو اصرار می ورزم ، ودستم را با جرمی که نسبت به تو دارد ، به جانب آستانت دراز می کنم ، پس به که پناه ببرم ؟ و به که رو کنم؟ کسی را جز تو ندارم . آیا مرا از درگاهت میرانی در حالی که تنها تو تکیه گاه منی و توکلم تنها بر تو است.؟ از تو در خواست می کنم به نامت که چون بر آسمان نهادی پا برجا شد و چون بر زمین گذاردی آرام گرفت و چون بر روز قراردادی روشنی گرفت. خدای من از تو می خواهم که بر محمد (ص) و خاندان محمد(ص) درود قرستی و همه نیازهای مرا بر آورده سازی و همه گناهان کوچک وبزرگم را بیامرزی. و روزی ام را گسترده سازی ، روزی ای که مرا با آن به شرف دنیا و آخرت برسانی. ای مهربان ترین مهربانان.

نتیچه فراز هیجدهم : فراز هیجدهم :“ بیان قدرت لا یزال الهی که پناه همه انسانها ی مومن و درد مند برای آمرزش گناهان وکوتاهی های عبادی خود ودر خواست روزی حلال وگسترده وبی نیازی از دنیا ودنیا طلبان“. فراز نوزدهم :  مَوْلاىَ بِکَ اسْتَعَنْتُ فَصَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَعِنِّى، وَبِکَ اسْتَجَرْتُ فَأَجِرْنِى….. 

امام (ع) در آخرین قراز از دعا میفرماید : آقای من از تو یاری خواهم، پس بر محمد 0ص) وآل او درود فرست و مرا یاری ده وبه تو پناه جستم ، پس پناهم ده و مرا با طاعت خود از طاعت بندگانت بی نیاز کن ، و به خواهش خویش از خواهش خلق مستغنی ام گردان و از خواری تنگدستی به عزت توانگری ، واز ذلت گناه به عزت طاعت دگرگون ساز، همانا تو بر بسیاری از مردمان برتری داری …. و مرا بر نعمتهایت از شاکران ودر برابر عطاهایت از ذاکران قرار ده.

فراز نوزدهم : “یاد آوری اینکه تنها انسانها ، درگاه خداوند متعال خالق هستی است. و بایستی فقط دست نیاز وکمک به آنجا برد واز بندگان زورگو و ستمگر و ظالم دوری جست .“

 در انتهای این دعا امام موسی کاظم (ع) توصیه به سجده و به خاک مالیدن چهره و کرنش در برابر ذات یکتا که بسیار آموزنده ودرس آموز است : پس از به سجده رفتن به گو : سَجَدَ وَجْهِىَ الذَّلِیلُ لِوَجْهِکَ الْعَزِیزِ الْجَلِیلِ، سَجَدَ وَجْهِىَ الْبالِى الْفانِى لِوَجْهِکَ الدَّائِمِ الْباقِى…….خداوندا : روی خوارم برای ذات عزیزو بزرگت ، سجده کرد ، روی فرسوده وفانی ام برای ذات همیشگی ماندگارت ، سجده کرد . رویم و گوشم وچشمم و گوشتم و خونم وپوستم واستخوانم و هر عضو من بر زمین قراردارد همه در برابر پروردگار جهانیان به خاک افتاده است. خدایا بر نادانی من به بردباری و حلمت ، وبر تهیدستی من به توانا نگری ات ،و خواری من به عزتت و سلطنتت ، بر ناتوانی من به توانائی ات و ترس من به ایمنی ات و بر گناهان وخطاهای من به گذشت و رحمتت بنگر، ای بخشنده مهربان. در آخرین جملات این دعا امام کاظم (ع) میفرماید :

خدایا من به مدد تو سینه سخت دشمنم فلان پسر فلان را دفع می کنم واز شر او به توپناه می آورم . پس مرا از گزند او کفایت کن ، بدانسان که کفایت کردی پیامبران واولیا وبندگان شایسته ات را از گزند فرعونها ودشمنان خود واز شر همه مخلوقین . ای مهربان ترین مهربانان.همانا تو بر هر چیز توانایی و خدا ما را بس است و چه نیکو وکیلی است.  

 جمع بندی :   

دعای جوشن صغیر که حاوی مضامین و مفاهیمی بسیار عمیق که از سینه پردرد ورنج امام موسی کاظم (ع) بر آمده وراه ورسم بندگی در شرایط وحالات مختلف انسانها وسپاس وحمد به درگاه ایزد توانا را به مومنین وافرادی که از نعمات الهی بر خوردارند ودر آرامش و آسایش زندگی می کنند ، آموزش داده اند، تا فراموش نکنند که هستند مسلمانان ومومنانی که در زیر چکمه دشمنان اسلام و قرآن واهل بیت (س) ، در رنج و عذابند و راه فراری نمی جویند. وهمچنین دستور العمل و فرمانی است برای ما وملت رشید و بزرگوار ایران اسلامی که اکنون به لطف و عنایات الهی و خون پاک شهدا در امنیت و آرامش تحت لوای اسلام ورهبری  ولی امر مسلمین مقام معظم رهبری و بزرگان دین از نعمتهای فراوان بر خوردارند ولی در برابر دیدگانشان، شیعیان ، مسلمانان و مظلومین در بند استکبار و صهیونیست های جنایتکار و خونخوار ، روزگار بر آنها تیره وتار شده است  ، در عراق ، فلسطین به ویژه غزه مظلوم ولبنان وزندانهای مخوف ودر جاهای دیگر دنیا در اسارت و فشار دژخیمان گرفتارند. وهزاران نفر از مردم عادی شهید وهزاران نفز هم مجروح شده اند.  وراه چاره می جویند و دژخیمان صهیونیستی وحامیان دروغگوی ضد بشری ، آنها را رها نمیکنند وتحت بد ترین شرایط محاصره کرده اند.

باید با شکر گزاری به درگاه ایزد متعال و برای رهائی ونجات مظلومان از ستم ظالمین وستمگران دعا نمود. به ویژه این دعای جوشن صغیر را مرتب برای نجات آنها خواند واز خداوند متعال برای نعمتهائی که به ملت بزرگ ایران داده است شاکر وسپاسگزاری کرده و برای نجات تمامی مظلومین و مسلین گرفتار از صمیم قلب دعا نموده، وبه یاری آنها تلاش نمائیم . واین دعا بهترین وسیله است.

با آرزوی پیروزی جبهه حق ومقاومت بر صهیونیستهای جنایکار وحامیان آنها

دکتر سید جسین فتاحی معصوم

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد